ANY ATTEMPT WILL END IN CRUSHED BODIES AND SHATTERED BONES Jan Martens / GRIP & Dance On Ensemble

Jan Martens (B) studeerde aan de Fontys Dansacademie in Tilburg en aan de opleiding Dans van het Artesis Koninklijk Conservatorium in Antwerpen. Sinds 2010 maakt hij zijn eigen choreografisch werk, dat een groot nationaal en internationaal publiek bereikt. Zijn dansprojecten zijn een vrijplaats waarin de notie van tijd opnieuw voelbaar wordt en waar er ruimte is voor zowel observatie, emotie als reflectie. De aandacht ligt daarbij vaak bij de mens die zijn of haar weg baant, breekbaar én solide.

Het werk van Martens vertrekt vanuit de overtuiging dat elk lichaam kan communiceren en iets te vertellen heeft. In elke creatie tracht hij de relatie tussen publiek en performer te hertekenen. Dit resulteerde in een breed scala aan stukken: een duet (SWEAT BABY SWEAT – 2011), solo's (ODE TO THE ATTEMPT en lostmovements – 2014 en 2018), ontmoetingen tussen mensen die elkaar nooit eerder zagen (THE COMMON PEOPLE – 2016), groepswerken die bruisen van overgave en extase (THE DOG DAYS ARE OVER met acht dansers en RULE OF THREE – 2014 en 2017) en een werk voor jongeren dat kwesties zoals genderdiversiteit en gendergelijkheid tackelt (PASSING THE BECHDEL TEST – 2018).

 Samen met zakelijk leider Klaartje Oerlemans staat Martens aan het roer van choreografisch platform GRIP. Naast het produceren van Martens’ werk begeleidt GRIP twee choreografen in hun artistiek parcours: Steven Michel en Cherish Menzo. GRIP ontvangt daarvoor structurele subsidie van de Vlaamse overheid (2017-2021).

‘Ik wil het publiek weerspiegeld zien in mijn groep dansers zodat het publiek zich met hen verbonden voelt, in plaats van afgedaalde goden te tonen die in staat zijn om vijf perfecte pirouettes te draaien.'

 — Jan Martens, choreograaf

Jan Martens: choreografie
Ty Boomershine, Truus Bronkhorst, Jim Buskens, Baptiste Cazaux, Zoë Chungong, Piet Defrancq, Naomi Gibson, Kimmy Ligtvoet, Cherish Menzo, Steven Michel, Gesine Moog, Dan Mussett, Wolf Overmeire, Tim Persent, Courtney May Robertson, Laura Vanborm & Loeka Willems: dans
Pierre Bastin, Georgia Boddez, Zora Westbroek, Lia Witjes-Poole, Abigail Aleksander, Maisie Woodford, Simon Lelievre & Solal Mariotte: understudies
Anne-Lise Brevers: artistieke assistentie
Jan Fedinger: lichtontwerp
Vito Walter: assistentie lichtontwerp
Cédric Charlier: kostuumontwerp
Alexandra Sebbag, Thibault Kuhn: assistentie kostuumontwerp
Marc Vanrunxt, Renée Copraij, Rudi Meulemans & Siska Baeck: outside eyes
Michel Spang: technische leiding
Valentijn Weyn & Bennert Vancottem: techniek
Sylvie Svanberg: productieleiding
Marie Luyten (stage) & Saskia Vervoort: productie-assistentie
Klaartje Oerlemans: zakelijke leiding
Ruud Van Moorleghem & Lotte De Mont (voorheen): assistentie zakelijk
Sam Loncke: communicatie
Phile Deprez: fotografie
Luis Xertu: grafische vormgeving
Stanislav Dobak & Jan Fedinger: trailers & teasers

productie: GRIP, in samenwerking met Dance On Ensemble
internationale spreiding: A Propic / Line Rousseau en Marion Gauvent
coproductie: deSingel internationale kunstcampus (Antwerpen), Theater Freiburg (Baden-Württemberg), Sadler’s Wells (Londen), Julidans (Amsterdam), Festival d’Avignon (Avignon), Le Gymnase CDCN Roubaix Hauts-de-France, Norrlandsoperan (Umeå), La Bâtie - Festival de Genève & l’ADC – Association pour la Danse Contemporaine Genève, tanzhaus nrw (Düsseldorf), Le Parvis Scène Nationale Tarbes-Pyrénéés, La Danse en grande forme (CNDC –Angers, Malandain Ballet Biarritz, La Manufacture - CDCN Nouvelle-Aquitaine Bordeaux - La Rochelle, CCN de Caen en Normandie, L’échangeur – CDCN Hauts-de-France, CCN de Nantes, CCN d’Orléans, Atelier de Paris / CDCN, Collectif Fair-e / CCN de Rennes et de Bretagne, Le Gymnase | CDCN Roubaix | Hauts-de-France, POLE-SUD CDCN / Strasbourg en La Place de La Danse – CDCN Toulouse Occitanie) & Perpodium (Antwerpen)

met de steun van de Grote Post (Oostende), Charleroi Danse, CCNO - Centre Chorégraphique National d'Orléans i.s.m. Théâtre d’Orléans & December Dance (Concertgebouw Brugge & Cultuurcentrum Brugge)
met de financiële steun van de Vlaamse Overheid, de stad Antwerpen, de taxshelter van de Belgische Federale Overheid & Cronos Invest
met dank aan Mr Jean Chabert (STANLEY/STELLA), Wannes Labath en de! Kunsthumaniora

TEKST
fragment uit Spring van Ali Smith.
© 2019, Ali Smith, gebruikt met toestemming van The Wylie Agency (UK) Limited 

MUZIEK
Henryk Mikolaj Górecki (1933-2010)
Concerto voor klavecimbel en strijkorkest, opus 40
© PWM Editions représenté par Alphonse Leduc Editions Musicales

Kae Tempest (1985) & Dan Carey (1969)
People’s Faces
© Published and Administered by Domino Publishing Company Limited (50%) and MANATA LTD Administered by Warner/Chappell Music Belgium N.V. (50%)

Maxwell Roach (1924-2007)
Triptych: Prayer/Protest/Peace
© Published by Milma Publishing Company
Administered by Kobalt Music Publishing Limited.

Powered by 

Deze voorstelling maakt deel uit van het festival December Dance

Met any attempt will end in crushed bodies and shattered bones richt Jan Martens zijn pijlen voor de eerste keer voluit op de grote scène. ‘Ik heb het lang niet belangrijk gevonden om met mijn werk een plek op te eisen in de grote zaal, maar nu, na tien jaar voorstellingen maken, is het juiste moment aangebroken’, aldus de 37-jarige choreograaf.

Het is zijn meest grootschalige productie geworden tot nu toe, die in wereldpremière ging op het afgelopen Festival d’Avignon en daar werd beloond met een minutenlange staande ovatie. Normaal zou het stuk al een jaar eerder te zien zijn geweest in de Pausenstad, maar corona stak daar een stokje voor. Martens bleef echter niet bij de pakken zitten: hij creëerde samen met cineast Lukas Dhont (Girl) een prachtige filmversie van de voorstelling voor tv-zender Podium 19. Maar nu kan de live voorstelling dus eindelijk op tournee.

Grote diversiteit

Het is een zinderende productie geworden, met op scène liefst zeventien dansers. De jongste, Wolf Overmeire, is 15. De oudste, Truus Bronkhorst, 69. Ook een delegatie van het Berlijnse Dance On Ensemble, dat ervaren performers boven de 40 verenigt, is van de partij. Zelden stond er zo’n inclusief ensemble op het podium. Jong en oud, kaal en kroeshaar, alle culturen en huidskleuren door elkaar: het is prachtig om al die diversiteit op scène te zien.

Dat is ook een van de uitgangspunten van Martens. ‘De groep is ontzettend heterogeen. Sommigen hebben een achtergrond in mime of performance, de dansers van Dance On zijn dan weer technisch heel sterk. Het is een kwestie van een manier te vinden om ieders unieke waarde naar boven te halen.’ Maar het heeft nog een voordeel. ‘Ik wil het publiek weerspiegeld zien in mijn groep dansers zodat het publiek zich met hen verbonden voelt, in plaats van afgedaalde goden te tonen die in staat zijn om vijf perfecte pirouettes te draaien.’

Je zou kunnen zeggen dat any attempt gaat over de kracht die schuilt in uit de pas lopen, over al die unieke persoonlijkheden die samen één groot corps de ballet vormen. Een voor een eisen ze hier hun plek op het podium op, zonder daarbij de andere de pas af te snijden. In tijden van extreme polarisering schuift deze groep maatschappelijke dogma’s aan de kant om zo een veelheid aan uitgesproken identiteiten te erkennen en te omarmen.

Protestgolven

Martens laat zich daarvoor ook inspireren door de protestgolven van de voorbije jaren, van de Black Lives Matter-beweging tot de gele hesjes en de klimaatjongeren, maar ook de women’s marches in de VS en Chili. Hoe zwem je tegen de stroom in? Of toegepast op dans: hoe kan stilstaan een vorm van verzet of rebellie zijn? ‘Ik durf nu explicieter politiek te zijn,’ vertelt Martens. ‘We hebben weinig redenen om vrolijk te zijn vandaag. Rechts-radicaal gedachtegoed duikt overal op, net zoals in de jaren 30. Hebben we het ergste gezien of was dit slechts een prelude? Moeten we panikeren of afwachten? Die vraag houdt me bezig.’

De titel van de voorstelling is ontleend aan een dreigende quote van de Chinese president Xi Jinping: ‘Iedere poging (tot opstand) zal eindigen in verpletterde lichamen en verbrijzelde botten’. Die uitspraak was gericht tegen de protestanten in Hongkong, om hen de moed te ontzeggen om verder te betogen. Martens toont in zijn voorstelling daarentegen welke kracht er schuilt wanneer je wél in opstand komt, zowel in groep als individueel.

Daarvoor verzamelde hij een keur aan atypische protestliederen uit verschillende tijden, van People’s faces van Kae Tempest tot een jazzlied van Max Roach. Maar hét muzieknummer van de voorstelling is het Concerto voor klavecimbel en strijkorkest van Henryk Gorecki, een intense, opzwepende en repetitieve compositie die meermaals in het stuk te horen is.

Voeg daarbij nog de knappe kostuums van Cédric Charlier en het geslaagde lichtontwerp van Jan Fedinger – die beide spelen met de kleuren rood en blauw – en je weet: any attempt is niet alleen een oog– maar ook een oorstrelende voorstelling, die beurtelings imponeert door de extatische groepschoreografieën en dan weer ontroert door de intieme, verstilde scènes.

— De Zendelingen, een productiehuis voor multimediale content over podiumkunsten en een collectief van freelancers die werken rond omkadering.