Concertgebouwseizoen 22-23: deze 3 wil ik niet missen!

Wie bezwijkt niet voor Elgars ongeëvenaarde Celloconcerto? Elgar componeerde zijn meesterwerk als aanklacht kort na de Eerste Wereldoorlog. Niet minder beklijvend is Wagners ‘Vorspiel und Liebestod’ uit Tristan und Isolde, waarin de componist de dunne grens tussen eeuwige liefde en de dood verkent. Ook Alexander Scriabin heeft hoge muzikale ambities: met zijn Poème de l’extase wil hij niet minder dan de eenwording van mens en universum verklanken.

Solist Truls Mørk wordt voor Elgars Celloconcerto vervangen door de Franse cellist Edgar Moreau. 

Voor SONOMA omarmt de populaire en iconische Spaanse choreograaf Marcos Morau de kunst- en cultuurgeschiedenis van zijn land: van religieuze processies tot Picasso en Buñuel. De titel verwijst niet toevallig naar het Griekse soma of lichaam en het Latijnse sonum of geluid. Het werk overspoelt je als een golf van virtuoze lichamen, perfect gechoreografeerd, in een razend tempo en doordrongen van een waanzinnige energie. SONOMA brengt traditie en moderniteit samen in een ballet voor de 21e eeuw.

De New Yorkse Bang on a Can All-stars zijn ondertussen even legendarisch als veel van de werken die ze creëerden. Ze weigeren te kiezen tussen avant-garde of rock, tussen brutaal of melodieus. Maar toch is dat laatste ongetwijfeld het hoofdingrediënt van Brian Eno’s Music for Airports. Hij componeerde het werk als tegengewicht voor de storende geluiden en ongeïnspireerde klanklandschappen in luchthavens. Voeg daar de energetische muziek van hun oprichters David Lang en Michael Gordon toe en je krijgt een eigenzinnig, acrobatisch en explosief concert!

Nestel je knusjes in het universum van de Japanse slagwerker Tsubasa Hori en kunstenaar Sara Yu Zeebroek. Ze nemen je mee naar een wonderlijk geestenrijk, het feestelijk paradijs van Tsubasa’s voorouders dat in Japan uitgebreid wordt gevierd. Met Tsubasa’s stem en instrumenten – onder meer de meesterlijke taikodrum – en Sara Yu’s mysterieuze live-tekeningen weten ze tijdens deze familievoorstelling een eeuwenoude, magische wereld op te roepen.

‘In een tent waren er veel coole beelden van de natuur. Daartussen een mevrouw die mooie muziek maakte met een trommel.’

— Simone, 9 jaar

Op vraag van Jan Michiels schreef Kris Defoort Dedicatio: een tiental intieme pianostukken, persoonlijke brieven opgedragen aan mensen die hem na aan het hart liggen. Naarmate de pianocyclus vorm kreeg, zag Michiels een steeds sterkere verwantschap met het werk van Debussy. Hoewel er honderd jaar tussen de Franse impressionist en Defoort zit, schrijven ze vanuit een gelijkaardig innerlijk perspectief en gevoel voor kleur. Debussy’s Préludes, uitgevoerd door Jan Michiels en met improvisatie door Kris Defoort, passen het programma dan ook als een handschoen.

Je vriend met de bijnaam Nàtschibinitschibi aanspreken. Dat deed Mozart met Anton Stadler, voor wie hij zijn Klarinetconcerto schreef. Ook Elgar plaagde graag met bijnamen. Nimrod, het beroemdste deeltje uit de Enigma Variations, droeg hij op aan zijn vriend en uitgever August Jäger. Nimrod betekent ‘onovertroffen jager’, maar ook ‘dommerik’. Daar kom je als vrienden onder elkaar wel mee weg. Een hartelijke avond met en voor vrienden.

Schilderen met 55 registers, met zinderende boventonen of met onvoorspelbare zwevingen en dat met een haast etherische zachtheid of met brute kracht. Het kan allemaal met het recent vernieuwde Engels orgel, gebouwd door Peter Conacher & Co in de Sint-Salvatorskathedraal. Ignace Michiels illustreert het aan de hand van parels van César Franck. Jan Christiaens graaft als een ware klankfetisjist naar de diepste geheimen van deze kolos.

Cellist Arne Deforce laat je op zoek gaan naar de diepte van de klank. Van Xenakis’ energieke klankstructuren, over de uitgestrekt klankgolven van Saariaho tot de totale onderdompeling in het immersieve Foris van Cendo. Een klankervaring die onder de huid kruipt.

In La Floresta onderzoekt Hans Beckers de verhouding tussen mens, natuur en technologie. Hoe ervaren we stilte in dit technologische tijdperk? La Floresta gaat terug naar de wortels van de muziek, naar de materialen die de mens als eerste instrumenten/klankmakers gebruikte.

Een kathedraal van klank, elke pilaar omwonden met een fijn web van stemmen: Brumels twaalfstemmige Missa Et ecce terrae motus imponeert. Ze deed Pulitzer-winnaar David Lang meteen denken aan Galilei, gestraft om zijn ontdekking dat de aarde allerminst het centrum van het universum vormt. Langs nieuwe werk sun-centered, mede in opdracht van het Concertgebouw, is een ode aan de ontdekking, een waarschuwing tegen censuur en een bespiegeling op geloof en twijfel. 

Centraal op scène staat een grote toverdoos, een reusachtige maquette van een oud theater. Een droommachine, zeg maar. Als de gordijnen open gaan, gebeuren er wonderen. Je moet het zien om het te geloven, alles wordt uit de kast gehaald om je mee te nemen in een droom, een wondere wereld waarvoor Purcell prachtige muziek schreef. Een zangeres en twee muzikanten zijn de ideale bondgenoten om de noten in al hun kleuren te laten schitteren. Ze begeleiden je tijdens deze familievoorstelling op de ondoorgrondelijke paden van de verbeelding.  

‘Hoge klanken en hoge pruiken. Soms leek het een poppenkast met beelden van de zee, dromen en reizen.’

— Marcel, 9 jaar

Heldhaftige prins meets trotse koningin, zo schetste Vergilius Aeneas en Dido. Zo niet in het libretto van Nahum Tate, dat Henry Purcell in de jaren 1680 op muziek zette. In Dido and Aeneas overtuigen spoken de Trojaan wel heel gemakkelijk om Dido te verlaten en Rome te stichten, terwijl de Carthaagse koningin zelf bang lijkt voor het geluk. Op de achtergrond helpt de sinistere Sorceress het ‘lot’ een behendig handje. Al die tragiek en spanning inspireerden Purcell tot fabelachtige muziek, die kort na de dood van de componist al een embleem werd van de Britse cultuur. Het lamento ‘When I am Laid in Earth’ werd zelfs een moderne cultklassieker.

Early Opera Company en een resem topsolisten combineren Purcells topstuk met de eenakter Actéon van Charpentier. De tragische pastorale vertelt hetzelfde verhaal als Dido in haar aria ‘Oft she visits this lone mountain’ en is gebaseerd op een episode uit Ovidius’ Metamorfosen.

Upon Silence betekende voor George Benjamin het einde van een writers' block, en werd direct geïnspireerd door Purcells Fantasias. Het onderliggende gedicht van Yeats portretteert drie historische figuren, verdiept in stille observatie: Julius Caesar, Helena van Troje en een schilderende Michelangelo. Het Hathor Consort onder leiding van Romina Lischka presenteert Purcells tijdloze origineel naast nieuwe muziek voor gambaconsort, samen met twee fabuleuze vocalisten.

Er is nauwelijks een meer iconische ‘Dido’ denkbaar dan Jessye Norman. Zij gaf drie andere rolmodellen voor Zwarte vrouwen, Nobelprijswinnares Toni Morrison, Maya Angelou en Clarissa Pinkola Estés, de opdracht nieuwe teksten te schrijven voor het libretto van de liedcyclus Woman.Life.Song.  In Neske Beks' alternatieve enscenering van de cyclus erkent zehet slechts twee keer opgevoerde werk en staat ze stil bij de indrukwekkende levens en werk van Jessye Norman, Toni Morrison, Maya Angelou, Clarissa Pinkola Estés en Florence Price. Samen met haar kompanen zal ze er alles aan doen om je een avond te bezorgen die je op een andere manier de zaal laat verlaten dan hoe je ze betrad.

Neske vraagt je met een open mind te komen, makkelijke kleren en schoeisel aan te trekken en je in te stellen op een avond waarin je wordt uitgenodigd stil te staan bij je leven als vrouw en/of bij de levens van de vrouwen in je leven.

Download de teksten:

• in het Arabisch
• in het Engels

Nacht 352 uit de Vertellingen van Duizend-en-een-nacht verhaalt over de witte slavenprinses Zumurrude. Het relaas bood Brussels Jazz Orchestra de kans om in de complexe patronen van de klassieke Arabische muziek te duiken. In de muziek voor dit project, uitgevoerd met zangeres Jahida Wehbe, verwerkt de Irakese componist en qanunspeler Osama Abdulrasol zowel zijn eigen verhaal als dat van Zumurrude. Meer dan een vereniging van jazzorkest en qanun zijn de arrangementen het resultaat van een wederzijdse fascinatie voor genres uit west en oost.

Mythisch was de muziek van Giovanni Gabrieli, de meester van de meerkorigheid. Op hoogdagen liet hij uit alle hoeken van de Venetiaanse San Marco-basiliek klank neerklateren op zijn voorname publiek, een effect dat zijn leerling Schütz maar wat graag exporteerde naar de schitterende Duitse hoven. De bundel Psalmen Davids werd al snel legendarisch: iedereen speelde eruit. Voor het 350e sterfjaar van de componist brengt huisartiest Vox Luminis een grootse ode aan Heinrich Schütz.

Bij aanvang van het concert geeft seizoensdenker Neske Beks een keynote over de menselijke angst voor verlies en onze vaak gecompliceerde relatie tot rouw.

Dit project wordt ondersteund door de Vlaamse Gemeenschap

Het Brugse dansseizoen opent met The Jungle Book. Akram Khan, die als kind zelf de rol van het jongetje uit de jungle danste, creëert zijn eigen nieuwe versie van Mowgli. Centraal staat de onderlinge verbondenheid tussen mens, dier en natuur. Khan geeft een tiental dansers en hun stemmen en lichamen vrij spel op een verder volledig digitale set. Jocelyn Pook, die eerder de soundscape verzorgde van bekende films zoals Kubricks Eyes Wide Shut, tekent voor de muziek.

Pablo Heras-Casado en Anima Eterna snijden de komende jaren de lijvige symfonieën van Bruckner aan. Een primeur voor zowel het orkest als de dirigent! Samen gaan ze die monumenten steen voor steen ontmantelen om ze als nieuw op te bouwen. Met de instrumenten van toen, de snaren van toen, de orkestopstelling van toen. Én de historische klank van de fameuze Wagnertuba’s! Geen beter vertrekpunt voor dit avontuur dan Bruckners Zevende, waarmee hij na jaren van kritiek en zelfs onverholen spot eindelijk het publiek wist te overtuigen.

Actrices Lore Dejonckheere en Lien De Graeve trokken naar de Brugse gevangenis en maakten er zes intieme audioportretten van gedetineerden. Focus van deze gesprekken was tijdsbeleving en herinneringen. Eva Mpatshi, een allround artiest die zich vooral toelegt op tatoeëren als kunstvorm, verweeft op haar beurt haar kunst met de interviews van de gedetineerden. Het resultaat (foto en audio) van het project is te bekijken en beluisteren in onze Expobox. Op zondag 11 sep om 11.00 uur vertellen Lore Dejonckheere, Lien De Graeve, Eva (Mpatshi) Vanrysselberghe  en Lien Verlinde (De Rode Antraciet) over dit project.

Het nieuwe seizoen staat in het teken van verhalen en vertellingen en hoe deze kunstenaars tot op vandaag inspireren. Verhalen van dichtbij en veraf, van lang geleden en van nu krijgen de nodige aandacht in een seizoen dat mee vorm krijgt door schrijver Neske Beks, kunstenaar Bas Losekoot en componist/pianist/improvisator Kris Defoort. Livemuziek kruidt de gesprekken en met een klinkende toost verklaren we de nieuwe tentoonstelling én het nieuwe seizoen voor geopend.