Mycelium Ballet de l’Opéra de Lyon / Christos Papadopoulos

Een fluisterend organisme: de choreografie van verbinding

Christos Papadopoulos maakte met zijn debuut meteen indruk in de Europese danswereld. In 2016 bracht hij Elvedon, een voorstelling die de kracht van subtiele beweging benadrukte. Ogenschijnlijk eenvoudig ontvouwt zijn werk zich laag voor laag, enkel zichtbaar voor wie de tijd neemt om te kijken — zoals een ecosysteem zijn geheimen onthult aan de geduldige waarnemer. 

'Het mycelium is een uitgestrekt netwerk van schimmeldraden, dat fungeert als de levensader van schimmels en hen verbindt met andere planten en organismen in de natuur.'

De natuur als gids 

Papadopoulos groeide op in Nemea, een klein dorp in de Peloponnesos in Griekenland, waar het landschap zijn leraar was. De uitgestrekte landschappen en zijn urenlange wandelingen in de bergen leerden hem observeren. Daar, in de stilte van de natuur, ontstond zijn fascinatie voor processen die zich onzichtbaar en onafgebroken afspelen, waar elk element een deel is van een groter geheel. Toch blijft hij liever weg van het label ‘ecologische kunst’. Zijn werk verkent in de eerste plaats de diepere verbindingen tussen natuurlijke processen en menselijke interacties. Zo onderzocht hij in Ion (2018) de bewegingen van zwermen vogels en scholen vissen, en in Larsen C (2021) de trage, imposante beweging van ijsbergen. In Mycelium werpt Christos Papadopoulos zijn blik op een van de grootste en meest fascinerende organismen ter wereld: het mycelium. Dit uitgestrekte netwerk van schimmeldraden fungeert als de levensader van schimmels en verbindt hen met andere planten en organismen in de natuur.

De samenwerking met het Ballet de l’Opéra de Lyon, een gezelschap met een rijke traditie in zowel klassiek als hedendaags repertoire, gaf Papadopoulos de kans om zijn visie en vocabularium op een grootschalig ensemble te verwezenlijken. 'Toen ik de mogelijkheid kreeg om met een ensemble van dit formaat en kaliber te werken, dacht ik meteen aan het concept van mycelium,' zegt hij. De technische verfijning en artistieke veelzijdigheid van de dansers brengen zijn subtiele en repetitieve microbewegingen tot leven. 

Mycelium 

Het mycelium fungeert niet alleen als een transporteur van voedingsstoffen, maar ook als een communicatienetwerk dat signalen verzendt en ontvangt, waarmee het bijdraagt aan de samenwerking en het evenwicht binnen ecosystemen. Geïnspireerd door deze verborgen dynamiek, vertaalt Papadopoulos de collectieve intelligentie van het mycelium naar een choreografische taal. Zijn dansers vormen samen een organisch en samenhangend organisme dat groeit, communiceert en voortdurend evolueert. Zonder woorden, maar door beweging, brengt hij het onzichtbare netwerk van verbindingen en interacties op indrukwekkende wijze tot leven op het podium.

'De dansers vormen samen een organisch en samenhangend organisme dat groeit, communiceert en voortdurend evolueert.'

Minimalisme dat resoneert

In de schijnbare eenvoud van Christos Papadopoulos’ choreografieën schuilt een indrukwekkende complexiteit. Elk detail telt, van de precisie van de dansers tot het subtiele spel van intenties en blikken die het fragiele evenwicht in stand houden. 'De blik en de intentie zijn net zo belangrijk als de beweging zelf,' legt Papadopoulos uit. Papadopoulos presenteert geen narratief, maar een sfeer — een levend organisme dat constant evolueert. Het podium ademt, pulserend met energie die niet alleen wordt waargenomen, maar ook gevoeld. 'Het gaat niet om schoonheid', zegt de choreograaf. 'Schoonheid ontstaat vanzelf, als een gevolg van wat essentieel is.'

Collectiviteit en synchronisatie als rode draad

Collectiviteit, en vooral de synchronisatie die daaruit kan ontstaan, vormt een rode draad in het werk van Papadopoulos. Voor de choreograaf draait dat niet om esthetische harmonie, maar om een proces van luisteren, aanpassen en afstemmen. 'Het gaat niet om elkaar blind volgen,' zegt hij, 'maar om samen een gemeenschappelijke basis te vinden. Synchronisatie is eerder het resultaat van gedeelde intentie dan een toevallige overeenkomst.' Zijn choreografieën onthullen zo steeds een spanning tussen individu en groep. Het podium wordt een plek waar subtiele processen en persoonlijke keuzes zichtbaar worden, niet als een perfect geheel, maar als een levend, ademend organisme. 'Synchronisatie is fundamenteel,' zegt hij, 'niet alleen voor hoe we bewegen, maar ook voor hoe we communiceren en betekenisvolle verbindingen aangaan.' Met zijn werk onthult Papadopoulos niet alleen de kracht, maar ook de kwetsbaarheid van samen bewegen, waarbij de kleinste verschuivingen evenveel impact hebben als het moment waarop alles samenvalt.

'Synchronisatie is fundamenteel, niet alleen voor hoe we bewegen, maar ook voor hoe we communiceren en verbindingen aangaan.'

Louise Raes

[Deze tekst gebruikt citaten uit Mycelium, een tekst van journaliste Aïnhoa Jean-Calmettes, uit 2023 & Alors On Danse? - Mycelium, een podcast van Opéra de Lyon, beschikbaar op SoundCloud]