SONOMA La Veronal / Marcos Morau

Marcos Morau: artistieke leiding
Lorena Nogal, Marina Rodríguez Brià, Sau-Ching Wong, Ariadna Montfort, Núria Navarra, Àngela Boix, Laia Duran, Anna Hierro & Alba Barral: dans & choreografie
El Conde de Torrefiel, La Tristura & Carmina S. Belda: tekst
Roberto Fratini: artistiek & dramaturgisch advies
Bernat Jansà: technische directie & lichtontwerp
David Pascual: stagemanager, rekwisieten & speciale effecten
Juan Cristóbal Saavedra: geluidsontwerp
María Pardo: stem
Bernat Jansà & David Pascual: scenografie
Silvia Delagneau: kostuumontwerp
Carmen Soriano: realisatie kostuums
Juan Serrano: maskers
Estela Merlos & Alba Barral: repetitoren
Mónica Almiral: stemcoach
Nina Pawlowsky: ontwerp hoofddeksels
Juan Serrano: ontwerp & realisatie hoofden
Martí Doy: ontwerp reus
Mirko Zeni: rekwisieten
Cristina Goñi Adot: productie & logistiek
Juan Manuel Gil Galindo: productiemanager

Coproductie: Les Théâtres de la Ville de Luxembourg, Tanz im August/ HAU Hebbel am Ufer, Grec 2020 Festival de Barcelona – Institut de Cultura Ajuntament de Barcelona, Oriente Occidente Dance Festival, Theater Freiburg, Centro de Cultura Contemporánea CondeDuque, Mercat de les Flors, Temporada Alta, Hessisches Staatsballett ihkv Tanzplattform Rhein-Main, Sadler’s Wells

In samenwerking met Graner – Fàbriques de Creació en Teatre L’Artesà

Met steun van het interregionaal samenwerkingsinitiatief PYRENART, ihkv het programma Interreg V-A - Spain-France-Andorra (POCTEFA) van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, en met steun van het Ministerie voor sport en cultuur van Spanje, en het Departement cultuur van de Catalaanse overheid.

Op zoek naar menselijkheid

Marcus Morau is naar eigen zeggen in de eerste plaats fotograaf. Om een voorstelling vorm te geven, begint hij dan ook vanuit beelden en ideeën, die hij pas achteraf, samen met de dansers, in beweging zet. En dat valt op: elk beeld van zijn voorstellingen lijkt wel een geënsceneerde foto te zijn. Maar ook op het podium voelt het alsof hij stilstaande beelden tot leven wekt met zijn choreografieën.

Een eerste constante in het werk van Marcos Morau is zijn zoektocht naar wat het kan betekenen om mens te zijn. In vroeg werk zocht hij nog een aarding in bestaande geografische plaatsen. Zo maakte hij onder andere de voorstellingen Russia, Moscow, Islandia, Siena, Portland en Voronia. In deze laatste, bijvoorbeeld – vernoemd naar de diepste gekende grot ter wereld in Kurbera-Voronia, in de Kaukasus – groef hij tot diep in de krochten van de hel van Dante en richtte zo zijn aandacht op religie en legde de link naar de noodzaak van de blik van toeschouwers. Met Pasionaria (2019) was er een eerste verschuiving in zijn aanpak. In de plaats van een bestaande geografische plek, creëerde Marcos Morau hier – letterlijk en figuurlijk – een futuristische nieuwe wereld in zijn zoektocht naar wat het betekent om mens te zijn. Te midden van een scenografie die doet denken aan sets van de filmregisseurs Kubrick en David Lynch vroeg je je telkens af hoe menselijk mensen nog kunnen zijn als ze in een haast dystopische perfectie leven, ontdaan van alle emotie en natuurlijkheid.

Blijven overleven

SONOMA lijkt op het eerste gezicht het exacte tegendeel te willen doen. Voor SONOMA zoekt Marcos Morau geen onbestaande menselijke condities uit, maar creëert hij een nieuwe wereld, geïnspireerd door een resem aan tradities, religies en folklore. Deze wereld noemt hij SONOMA, een neologisme bestaand uit het Griekse woord soma (lichaam) en de Latijnse term sonum (geluid). Te midden van de onvoorspelde en hevige coronacrisis beseft Morau dat geschiedenis zich op zo een hoog tempo lijkt te ontplooien dat het amper nog te volgen is. Gebeurtenissen ontvouwen zich niet meer overzichtelijk en logisch, maar worden passief ondergaan. SONOMA is voor hem dan ook het geluid dat het lichaam maakt terwijl het schreeuwend, gezicht naar voren, doorheen de geschiedenis valt. Het moet het geluid voorstellen van lichamen die op hun limieten worden gedreven maar, door vast te klampen aan hun oorsprong, zeker zijn dat zij de maalstroom zullen overleven.

Voor SONOMA zoekt Marcos Morau geen onbestaande menselijke condities uit, maar creëert hij een nieuwe wereld, geïnspireerd door een resem aan tradities, religies en folklore.

Sommige referenties zijn meteen herkenbaar. Zo begint het stuk rond het kruis van Christus terwijl de dansers een aanpassing van de Acht Zaligheden van Christus opnoemen. Of verwijst de kleding doorheen de dansvoorstelling telkens naar traditionele tunieken uit Spanje, maar evengoed uit Rusland. Morau liet zich voor deze voorstelling inspireren door de Spaans-Mexicaanse filmmaker Luis Buñuel. Deze gebruikte regelmatig fragmenten in zijn films over de Ruta del Tambor y el Bombo, een eeuwenoude traditie waarbij op Pasen een aantal dorpen in de Spaanse provincie Aragon vierentwintig uur lang in specifieke kledij en met traditionele drums door de straten een processie houdt. De kortfilm Calanda van Buñuel over de Ruta del Tambor y el Bombo valt overigens te zien op Youtube. Het laatste deel van SONOMA refereert hier expliciet aan, door de drums en processie ook op het podium te brengen.

Nuance brengen

De voorstelling lijkt dus te gaan over hoe tradities, religie en folklore een houvast kunnen bieden in tijden van crisis of, op zijn minst, in tijden van onzekerheid. En toch zit er een belangrijke tweede laag achter. Het is geen toeval dat alle dansers vrouwen zijn. De rollen die ze vertolken gaan dan ook van fragiele Russische poppetjes, heksen met bloementooien, jonge deernes in witte tunieken, spirituele fanatiekelingen in donkere gewaden of drummers van Aragon. De dartelende meisjes komen nooit fragiel over, net zoals de oude vrouwtjes of de heksen, fanatiekelingen of andere traditioneel angstaanjagende personages een zekere breekbaarheid in zich houden. (Een belangrijk detail hierbij is dat vrouwen pas sinds 1980 mogen meedoen aan de processies van de Ruta del Tambor y el Bombo). Maar ook de aangepaste Zaligheden, de aangevulde tien geboden zitten vol twijfels en kanttekeningen over de tradities en religies die Marcos op het podium zet.

Morau onderzoekt in Sonoma de menselijkheid ditmaal dus minder door een specifieke locatie uit te kiezen, maar lijkt eerder houvast te zoeken in tradities, religies en folklore. Maar door sterke, vrouwelijke personages op het podium te brengen en de nodige nuance te belichten, toont hij hoe ook deze zekerheden uiteindelijk maar hulpmiddelen zijn. Tradities, religie en folklore geven dan wel een steun in woelige tijden, maar toch zijn zij niet zonder kritiek.

— Elie Agniel