Concertgebouw Brugge is eerste concertzaal ter wereld die beschikt over nieuwe rechtsnarige concertvleugel

Concertgebouw Brugge heeft er met de nieuwe rechtsnarige concertvleugel een paradepaardje bij. Dit vernieuwende instrument is bedacht en ontwikkeld door de gereputeerde West-Vlaamse pianobouwer Chris Maene.

Sinds dag één laat het Concertgebouw muziek van de middeleeuwen tot vandaag klinken in de beste akoestische omstandigheden, met een divers aanbod van historische en hedendaagse instrumenten. Het levert de concertzaal een uitstekende reputatie op bij publiek en artiesten uit binnen- en buitenland. Concertgebouw Brugge staat als Vlaamse Kunstinstelling voor traditie en innovatie.

Dat het Concertgebouw dit vernieuwende instrument als eerste in huis haalt, is dan ook geen verrassing. Dit vernieuwende instrument zal ter beschikking staan voor concerten en opnames van de grootste pianisten en orkesten ter wereld.

Mijlpaal in muziekgeschiedenis

De rechtsnarige concertvleugel van pianobouwer Chris Maene mag gerust als een mijlpaal in de muziekgeschiedenis worden beschouwd. Het instrument is volledig ontwikkeld en gebouwd in Ruiselede, na jaren van intense research. Hiervoor kreeg Maene ook steun van VLAIO.

De rechtsnarige concertvleugel is een uniek instrument in meerdere opzichten en combineert het beste van drie eeuwen pianobouw. Het grote publiek kon in 2015 voor het eerst kennis maken met de klanken van deze rechtsnarige concertvleugel, tijdens een concert van toppianist Daniël Barenboim. Het Concertgebouw is voor alle baanbrekende klaviercreaties van Chris Maene het publieke podium voor inauguratieconcerten geweest. In 2006 werd de replica van de allereerste Steinway uit 1836 voorgesteld, en in 2010 en 2013 presenteerde Chris Maene kopieën van Chopins Pleyel piano (1843) en Beethovens Broadwoodpiano (1817). Vanaf vandaag komt daar de rechtsnarige concertvleugel bij. Alle artiesten kunnen zo kiezen uit meerdere concertvleugels, met verschillende klankmogelijkheden. En ook het publiek kan kennismaken met een nieuw geluid.

“Het publiek zal kunnen genieten van de diverse klankregisters en transparante totaalklank van dit instrument, ze worden zo aangezet om nog scherper te luisteren. Artiesten krijgen dan weer nieuwe mogelijkheden aangeboden om hun horizon te verruimen. Intense ervaringen en artistiek avontuur zijn kernwaarden van het Concertgebouw.” 

Jeroen Vanacker, artistiek directeur Concertgebouw Brugge

Facts & figures

Gerenommeerd Chris Maene bouwt en restaureert al decennialang historische instrumenten en stelde de voorbije jaren al maar vaker vast dat een hedendaagse, moderne rechtsnarige piano ontbrak als alternatief voor het kruissnarige concept. 

In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen, is de moderne concertvleugel niet het resultaat van een evolutie van primitief naar perfect. In de 18de en 19de eeuw was de piano zowel qua klank als bouwwijze in volle evolutie. Er waren niet alleen de regionale invloeden van bouwscholen in Wenen, Londen, Parijs, Duitsland en Amerika. De pianobouw was ook nauw verbonden met de stilistische kenmerken van het pianorepertoire. Hoewel er een zeer grote diversiteit was in klank, hadden alle instrumenten één gemeenschappelijk kenmerk: ze waren rechtsnarig.

In 1859 werd de huidige kruissnarige standaard gezet, waarbij de bassnaren over de snaren van het middenregister werden gekruist. Ook de zangbodem werd aangepast: de nerven van het hout werden in de richting van de brug gelegd. Het kruisen van de snaren had als resultaat dat alle tonen zich met elkaar gingen mengen. Het gietijzeren frame liet dan weer een grotere spanning toe, waardoor de vleugel een groter volume kreeg.

Het verlangen om een eigentijdse concertvleugel te bouwen groeide steeds meer na het bouwen van de replica van de Pleyel concertvleugel 1843. Deze leunde al dicht aan bij de moderne vleugel. Het uitgangspunt was om een concertvleugel te ontwerpen alsof pianobouwers uit het verleden de snaren niet zouden hebben gekruist, maar de rechtsnarige vleugel verder ontwikkeld zouden hebben tot een krachtig modern instrument dat een zaal van 2000 toeschouwers kon vullen.

De componisten wiens werk vandaag het meest gespeeld wordt, kenden tijdens hun leven enkel of voornamelijk rechtsnarige vleugels. Zoals Brahms, die in 1897 stierf, bezat gedurende zijn leven nooit een kruissnarig instrument.

Inauguratie-concert op 23 juni

Het Concertgebouw viert uiteraard de aankoop van deze rechtsnarige concertvleugel, en hoe kan dat beter dan met een concert? Op 23 juni 2018 (20:00 uur) is de eer aan de West-Vlaamse pianovirtuoos Julien Libeer om de rechtsnarige concertvleugel voor het eerst te bespelen. Op het programma staat werk van Mozart en Ravel.