De plek van Stef Van Alsenoy

Elke magazine vragen we een artiest welke plek hem inspireert. Ditmaal geven we het woord aan fotograaf en sound designer Stef Van Alsenoy, die van eind november tot half februari het Concertgebouw opluistert met de tentoonstelling Mono no aware.

‘Zo’n plek kan om het even waar zijn. Zolang er maar voldoende ‘ma’ is. Deze Japanse term is moeilijk te vertalen. Wij Europeanen zullen het proberen met woorden als emptiness, vide, nada of leegte. Een Japanner begrijpt het onmiddellijk. Hokkaido (het meest noordelijke van de vier grote eilanden waaruit Japan bestaat, red.) is in de winter gezegend met ma. Sneeuwlandschappen met enkel een grafisch silhouet van een boom of een groepje kraanvogels aan de rand van een dichtgevroren meer. Een elegante wolk boven een besneeuwde bergtop. Visuele puurheid met veel niets, veel ‘space in between’.

Niet alleen visuele ma is belangrijk voor mij – ook akoestische. Veel plekken lijden aan akoestische ‘overload’ (zoals cafés of restaurants met slechte akoestiek) – en als sound engineer ben ik daar waarschijnlijk nog extra gevoelig aan. Wonen in een stad zit er dus voor voor mij niet meer in – ook al ben ik een in Schaarbeek geboren city boy.

Akoestische ma betekent voor mij nochtans niet gewoon stilte – wel ruimte, eenvoud met een mooie klanktextuur. Dat kunnen ruisende populieren zijn, het kraken van een bevroren meer, de zachte fluittoon van een Japanse Shinkansen trein aan 330 km per uur … 

Een muzikaal equivalent is ongetwijfeld de track Signals van Brian Eno op de plaat Apollo Atmospheres and Soundtracks. Als ik die zelfs in superdrukke omgevingen opzet, voel ik me onmiddellijk thuis, rustig in eigen ruimte. 

De Japanse meteoroloog Masanao Abe bouwde in de jaren 1920 een observatiepost aan de voet van de Mount Fuji om er de bewegingen van de wolken te filmen en fotograferen. Een oude foto van die reeds lang verdwenen observatiepost, genomen door Abe zelf, doet me vermoeden dat deze ongetwijfeld van ma doordrongen locatie mijn perfecte plek had kunnen zijn.’