Einstein on the Beach — Column door Thomas Hertog

Einstein on the Beach (1976) is het eerste deel van Glass’ Portrait Trilogy, samen met Satyagraha (1979) en Akhnaten (1983). Glass zelf beschrijft de drie opera’s als portretten van mannen die het denken van hun tijd transformeerden door de kracht van ideeën en niet met wapens. Beide krachten raken bij momenten verstrengeld. Zo verdiept de sterrenkundige Karl Schwarzschild zich in 1916 als een van de eersten in Einsteins nieuwe relativiteitstheorie tijdens zijn dienst bij de Duitse artillerie aan het Russische front, naar eigen zeggen to get away from the war. Hij voorspelt er vanuit Einsteins relativiteit het bestaan van zwarte gaten, waaruit niets kan ontsnappen en waarin tijd tot een einde komt. De ultieme apocalyps. Einstein vond het maar niets.

Na de machtsovername door de nazi’s verleent België in 1933 asiel aan Einstein, die gedurende zes maanden in ‘Le Coq-sur-mer’ verblijft, aan de Belgische kust. Daar krijgt hij bezoek van Georges Lemaître, de beroemde Belgische astronoom, die Einstein overtuigt dat zijn relativiteit het begin van de tijd voorspelt in een oerknal. Ook van een dergelijke creatie ex nihilo moest Einstein aanvankelijk niet weten.

Met zijn relativiteitstheorie had Einstein begrippen als tijd en ruimte bevrijd uit het domein van de metafysica waarin Newton hen had ondergebracht. De transformatieve kracht van zijn wiskundige ideeën reikte met zwarte gaten en de oerknal echter veel verder dan hij zelf had vermoed én bereid was te aanvaarden. Wetenschap overstijgt immers de wetenschapper. Net zoals kunst geeft zij toegang tot een nieuwe wereld die zich verder ontsluit als een dialoog tussen generaties.

Decennia later beschrijft Hawking in A Brief History of Time dat er toch leven is na Einsteins einde der tijden. Microscopische kwantumprocessen zorgen ervoor dat zwarte gaten niet helemaal zwart zijn maar heel lichtjes stralen waardoor ze langzaamaan krimpen en uiteindelijk verdampen. Heerlijk tijdloos nu prijkt Hawkings formule voor de stralingstemperatuur van zwarte gaten intussen op zijn grafsteen in Westminster Abbey.

zo 04.11.2018
Lezing door Thomas Hertog
Seizoensdenker Sessie #1: Einstein
Info & tickets