Op 8 november maak je in Concertgebouw Brugge kennis met de energie van Chi-Chi Nwanoku. Met haar Chineke! Orchestra wil Nwanoku de problematiek rond diversiteit in de klassieke-muziekwereld aanpakken. De wereldberoemde contrabassiste en zelfverklaarde activiste vertelt ons meer over haar opvoeding, over haar ambitie om de klassieke-muziekwereld te veranderen én over Chineke! Orchestra, het gekleurde orkest dat ze in 2015 oprichtte.
Je bent altijd uiterst positief over je ouders. Welke levenswaarden gaven zij jou mee?
Ik zou het samenvatten als: onze Nigeriaanse vader gaf ons onze identiteit en onze Ierse moeder wakkerde ons politieke bewustzijn aan. Toen we naar Berkshire, Engeland, verhuisden in 1970, werden mijn jongere broers en zussen soms tegengehouden door de politie toen ze naar huis stapten van school. Agenten namen hen dan mee naar het politiebureau omdat ze er ‘verdacht’ uitzagen. Verschrikkelijk en zó verkeerd. Het verpletterde mijn vader, maar hij kon zelf niet naar het politiebureau gaan, puur uit schrik dat ook hij gearresteerd zou worden. Dus ging mijn moeder telkens naar daar, dreigend dat ze met haar te maken zouden hebben, tot ze uiteindelijk ophielden met het arresteren van mijn jonge broers en zussen. Dat confronterende heb ik zeker van haar. Zij spoorde ons altijd aan om alles in vraag te stellen. Mijn vader daarentegen was heel goedgelovig en zag altijd het beste in mensen. Hij was wijs, zachtaardig en onschuldig.
Vertel ons over je traject als klassieke muzikant.
Als kind beschouwde ik mezelf niet als ‘klassieke’ muzikant. Ik was gewoon een muzikant. Ik herinner me het moment waarop ik me realiseerde dat ik deel uitmaakte van een elitaire bubbel, en dat stoorde mij. Maar toen was het al te laat: ik was helemaal bezeten van de muziek. Ik voelde me nooit echt 100% deel van die wereld. Hoe kon ik ook, aangezien klassieke muziek het laatste bastion is van blanke suprematie in de kunsten. De verhevenheid die bestaat in deze industrie kan heel intimiderend zijn, en is een groot probleem. Ik doe er dan ook alles aan om hier iets aan te doen.
Hoe komt dat, denk je?
Als je mij vraagt waarom klassieke muziek zo is, moet je kijken naar de periode waarin de westerse beschaving losbarstte in overdaad. Denk na over wat er toen gaande was in de wereld. In die periode gebeurden de verschrikkelijkste dingen, zoals de onderwerping van Afrikanen. De rijkdommen die uit Afrika werden geplunderd, financierden de Westerse kunsten. Op maatschappelijk vlak is het grootste probleem dat zwarten gedemoniseerd zijn. Ze werden gelijkgesteld aan dieren om zo hun behandeling te rechtvaardigen. Afrika is hier nog steeds van aan het herstellen, al denk ik niet dat dat volledig zal gebeuren tijdens mijn leven.
Hoe kan de klassiekemuziekindustrie diversiteit doeltreffend aankaarten?
Veel orkesten zetten diversiteitsprogramma’s op om diverse artiesten aan te moedigen, en dat is geweldig, maar het probleem is dat het bestuur, management en 99,999% van de muziek die ze spelen helemaal blank blijft. Versta me niet verkeerd, het is wel degelijk een begin om diversiteit bij de artiesten op het podium te brengbrengen. Dat is tenslotte het gezicht van het bedrijf en wat het publiek ziet. Maar de blanke sleutelfiguren hebben nog steeds de touwtjes in handen. De mensen die het repertoire samenstellen, beslissen wie in te huren en de leiding hebben, zouden ook divers moeten zijn. Zeg me niet dat een organisatie divers is, als die diversiteit niet te vinden is van de top tot aan de muzikanten in de orkestbak.
Waar is het idee voor het Chineke! Orchestra vandaan gekomen?
Toen ik het Chineke! Orchestra wou opstarten, werd me verteld dat ik dat niet voor elkaar zou krijgen omdat er ‘niet genoeg mensen waren zoals ik’. Velen zeiden: ‘Het is niet jouw soort muziek.’ Hoe kan iemand me aankijken en met zo’n kracht zeggen dat het geen muziek is voor mensen zoals ik, terwijl ik al 35 jaar deel uitmaak van de internationale muziekscene? Er werd mij verteld dat ik er gewoon het talent niet voor had. Maar toen ik begon te graven, merkte ik dat het talent net heel diep zit. Dus samen met het professionele orkest, richtte ik tegelijk ook een jeugdorkest op. Elk concert dat we geven, heeft een doel, en op dit punt in mijn leven, ben ik nog nooit zo vastberaden geweest.
Uit het Concertgebouwmagazine sep - nov 2019
Naar een interview uit Final Note magazine - finalnotemagazine.com
Maak zelf kennis met dit baanbrekende orkest
