Berlioz deed het verhaal van de Symphonie fantastique voor het eerst uit de doeken in een brief aan zijn vriend Humbert Ferrand. Daarin schrijft hij veelbetekenend dat zijn vriend de jonge verliefde held van de symfonie ongetwijfeld zou herkennen. Inderdaad, drie jaar voor hij zijn symfonie af had, doorstond Berlioz net als zijn held een waanzinnige emotionele draaikolk nadat hij Harriet Smithson Shakespeare had zien acteren. Zijn verliefdheid op de onbereikbare Ierse actrice werd een jarenlange obsessie, die Berlioz opnieuw en opnieuw in brieven beschrijft.

‘Ik lijd zo hard; zo hard dat als ik me niet inhield, ik zou moeten schreeuwen en over de grond rollen. Ik heb slechts één manier gevonden om die immense honger naar emotie te stillen, en dat is muziek.’