Berlioz wijdde zijn laatste creatieve energie voornamelijk aan zijn opera Les Troyens (1856-58). Hij baseerde die op de epische verhalen uit de Aeneis van Vergilius die hem als kind tot tranen had geroerd. Na jaren vol gefrustreerde pogingen, werd de opera in 1863 uiteindelijk in het Théâtre Lyrique opgevoerd. Les Troyens liep voor maar liefst 21 herhalingen. Maar Berlioz’ fierheid sloeg al gauw om in verbittering omdat er telkens geknipt werd in zijn werk. Hij trok zich nu bijna volledig uit het muzikale leven terug. Al sinds 1859 had hij last van zenuwpijn en in 1862 stierf zijn levensgezel Marie Recio. Berlioz’ zoon zat bij de marine en was altijd weg. ‘Ik ben alleen’, schreef hij gedesillusioneerd in 1864.

‘Elk uur zeg ik tegen de Dood: wanneer zal je?’

In 1867 stierf ook zijn zoon op zee en zijn blik op het leven werd nog zwartgalliger.