De zwaarste klap in Berlioz’ carrière kwam in 1846, toen hij in Parijs trots zijn gloednieuwe La Damnation de Faust presenteerde. Slechts een halfvolle zaal was komen luisteren naar de instrumentale balletten als zoevende dwaallichtjes en ijlende demonenkoren uit deze hybride tussen een opera en een concertwerk. Twee jaar later in Londen begon Berlioz in zijn Mémoires op zijn leven terug te blikken. Hij startte in 1850 nog voor eventjes zijn eigen muziekhuis in Parijs, in een laatste poging om het publiek voor zich te winnen. Maar langzaamaan nam hij een steeds afstandelijkere houding aan tegenover het moderne muzikale leven in zijn stad. Zijn blik was op het verleden gericht, zeker nadat zijn vrouw Harriet Smithson in 1854 stierf.