La Terre en Transe Taoufiq Izeddiou

Inhoud

• Biografie

• Cast & credits 

• Toelichting

• Getipt voor jou

Deze voorstelling maakt deel uit van December Dance, hét festival voor hedendaagse dans die inspireert, engageert, raakt, ontroert en wakker schudt.

Danser en choreograaf Taoufiq Izeddiou (MA) ontdekte zijn passie voor hedendaagse dans in zijn geboortestad Marrakech. Hij verscheen voor het eerst op de internationale scène in 1997, na zijn ontmoeting met Bernardo Montet, directeur van het Centre chorégraphique national de Tours, met wie hij acht jaar samenwerkte. In 2000 zette de revival van Suzanne Buirge's solo Danse Nord hem op de choreografische kaart. Taoufiq Izeddiou creëerde zijn eerste choreografie in 1999.

Izeddiou zette niet enkel zichzelf maar ook Marokko en Marrakech mee op de danskaart. Het succes van het groepsstuk Fina K'enti in Arabische gemeenschappen bracht hem ertoe in 2003 te starten met Anania, het eerste gezelschap voor hedendaagse dans in Marokko. Vanuit dat gezelschap vloeide ook de eerste opleiding voor hedendaagse dans in Marokko voort. In 2005 richtte hij het On marche dansfestival in Marrakech op, het eerste in zijn soort in het land. De afgelopen vijftien jaar organiseerde het festival een dertigtal voorstellingen uit de hele wereld en bood het een podium aan gevestigde internationale choreografen en aanstormende jonge artiesten. In 2007 behaalde hij zijn staatsdiploma in hedendaagse dans in Frankrijk. 2019 markeerde de start van een nieuwe professionele opleiding in Marrakech: Nafass. In datzelfde jaar werd hij ook benoemd tot Chevalier des Arts et des Lettres.

Taoufiq Izeddiou’s werk wordt uitgevoerd op een aantal van de meest prestigieuze hedendaagse dansevenementen en -locaties, waaronder Danse Afrique Danse, Montpellier Danse, Charleroi Danse, de Rencontres Chorégraphiques internationales de Seine-St-Denis, de CND in Parijs, het Marseille Festival, Tanzquartier in Wenen, HAU in Berlijn en TransAmériques in Canada.

Taoufiq Izzediou is geassocieerd kunstenaar van VIADANSE - onder leiding van Fattoumi-Lamoureux - Centre Chorégraphique National de Bourgogne Franche-Comté in Belfort, in het kader van het programma ondersteund door het Franse Ministerie van Cultuur en Communicatie (2023-2025).

La Terre en Transe - Een bezweringsritueel voor de op hol geslagen aarde 

La Terre en Transe is het sluitstuk van de trilogie Le Monde en Transe waarin de Marokkaanse choreograaf op zoek gaat naar wat ‘trance’ vandaag kan betekenen voor het individuele en het sociale lichaam. De eerste voorstelling in de trilogie was Hmadcha, een choreografie voor zeven mannelijke Marokkaanse dansers die vooral draaide rond springen. De tweede was Hors du Monde, een duet tussen een danser en een muzikant waarbij oude danstradities tegenover de trance van de moderne westerse popmuziek werd geplaatst. In het derde deel, La Terre en Transe, brengt Izeddiou negen dansers, mannen en vrouwen uit verschillende delen van de wereld, en drie muzikanten bij elkaar, op zoek naar die mysterieuze leegte en uitputting waarmee je de gek geworden wereld opnieuw zin probeert te geven.

'De wereld is in trance omdat de wereld gek, hysterisch, onsamenhangend en gewelddadig is. Trance is het tegengif en de manier om de wereld te veranderen, te stoppen.'

De trilogie vloeit rechtstreeks voort uit Izeddiou’s ervaringen en observaties tijdens de covid-pandemie. Tijdes de lockdown stuitte Izeddiou op het citaat ‘de wereld is in trance’ en hij realiseerde zich dat de wereld één grote performance was geworden waarbij mensen de meest bizarre dingen verzonnen om te blijven bewegen en zich tegelijk af te schermen van de anderen. Een ander welbekend citaat is ‘stop de wereld, ik wil eraf’. Vanuit die gedachten begon hij met een groep dansers te werken, aanvankelijk ieder apart, nadien samen in de studio, ook om te bewijzen dat de dans niet klein te krijgen is in tijden van isolement en crisis. Vanuit het succes van dat stuk en de nieuwe vragen die eruit voortvloeiden, besloot hij er een trilogie van te maken. Met de titel La Terre en Transe verwijst Izeddiou ook naar de aardbeving in Marrakech in september 2023, een moment waarop de zwaartekracht eventjes opgehouden leek, en de aarde het evenwicht kwijt was.

In Izeddiou’s persoonlijke geschiedenis was trance altijd aanwezig. Een deel van zijn familie heeft zijn wortels in de Gnawa-cultuur, die een spirituele, mystieke versie van de islam aanhangt waarin nog veel sporen zitten van sub-Saharaanse en West-Afrikaanse tradities, en die gelooft dat men enkel met het goddelijke in contact kan komen via de geesten die worden opgeroepen in een ceremonie waarbij muziek, dans en offers leiden tot een trance waardoorheen met de geesten gecommuniceerd kan worden. In zijn werk gaat Izeddiou vaak aan de slag met elementen van zijn Marokkaanse identiteit, maar tegelijk helpt zijn medium, de hedendaagse dans, om er afstand van te nemen en te zoeken naar een eigentijdse beleving ervan. Hij zoekt niet naar continuïteit met het verleden, is niet geïnteresseerd om louter te kopiëren of ansichtkaarten te maken, hij wil zich niet tot zijn identiteit laten reduceren. De wereld is immers continu in verandering en de mens moet voortdurend op zoek naar een nieuw evenwicht.

In La Terre en Transe werkt Izeddiou met dansers met verschillende culturele, religieuze en dansachtergronden. Zoals gewoonlijk leunt hij heel sterk op de creatieve bijdragen van zijn dansers, die zeer uiteenlopende ideeën en ervaringen hebben met het concept van de trance. Voor Izeddiou is ‘trance’ niet alleen een innerlijke ervaring maar drukt die zich ook uit in een vorm, en met de dansers ging hij op zoek naar de vormen die die verschillende opvattingen over trance en spiritualiteit konden verbinden, om uit te komen bij een combinatie van lijnen en spiralen, die de choreografie mee bepalen. De lijn staat ook voor het individu, de spiraal voor het collectief, en het doel is een evenwicht tussen beide te vinden waarin de gemeenschap centraal staat zonder het individu te overklassen. 

'Trance is een staat die ons terugbrengt naar het hart van onszelf, een staat van waarheid. (...) Door onszelf te veranderen, veranderen we de wereld. We zijn klaar voor een nieuw begin, om de wereld anders te scheppen.'

Met de keuze voor de muziek boort Izeddiou een andere herinnering uit zijn kindertijd aan: de basis is de Kaada, het ritmische gestamp op zinken wasteilen, tijdverdrijf van de vrouwen tijdens het wachten tot de was droog werd. Maar ook hier laat hij zich niet reduceren tot een beperkend begrip van het authentieke: het zijn hier de mannelijke dansers die op de bassins dansen, en de klanken worden getransformeerd en aangevuld door drie muzikanten op piano, gitaar en saxofoon.

Ver van het exotische of etnologische beeld dat het woord 'trance' kan oproepen, wil Izeddiou met dit stuk experimenteren met de universaliteit van het gebruik van de uitputting van het lichaam om een tijdelijke afwezigheid van jezelf en de wereld te ervaren. Deze fysieke en mentale ervaring is op elke breedtegraad te vinden, van de Gnawa-ritmes van het Zuiden, de traditionele dansen en muziek van Italië, tot techno-ritmes over de hele wereld. Overal is het een terugkeer naar de universele polsslag, een terugkeer naar het geluid van de aarde dat elk lichaam anders draagt. Izeddiou ziet trance als een plek van bevrijding, ook al kan dat niet bereikt worden zonder een kader en regels.

 Steven De Belder