Psallentes — Tonarius
Biografieën
Psallentes (BE) is gespecialiseerd in gregoriaans en aanverwante polyfonie. Hun aandacht voor de oudste vocale muziek is uniek. Onder meer door het onderzoekswerk van artistiek leider Hendrik Vanden Abeele staat onontgonnen repertoire centraal, genomen uit laatmiddeleeuwse manuscripten. De groep bestaat sinds 2000, toen het als mannenensemble aantrad in projecten van en met Capilla Flamenca (wijlen Dirk Snellings). Vanuit het exploreren van vrouwelijke thema’s – muziek uit begijnhoven, liederen van Hadewijch, muziek van Hildegard von Bingen – transformeerde Psallentes tot het vrouwensemble dat het nu is. Psallentes concerteerde doorheen Europa en in Noord-Amerika. In 2018 werden ze door Klara genomineerd als Ensemble van het jaar. De meer dan dertig albums van Psallentes kregen veel lof, met tweemaal een Diaposon d’Or, een ‘répertoire 10’ en een ‘Prix Choc’ van le Monde de la Musique, en de Cecilia-prijs van de Belgische muziekkritiek.
Hendrik Vanden Abeele (BE) is pianist, zanger, voordrachthouder en onderzoeker. Hij was en is docent en gastdocent aan verschillende Vlaamse en Nederlandse conservatoria (Leuven, Antwerpen, Rotterdam, Den Haag) en was van 2007 tot 2009 ook staflid van het Orpheus Instituut te Gent. Van 2000 tot 2005 was hij vaste bariton bij het Vlaams Radio Koor. Sinds 2007 is hij ook vaste docent oude muziek bij Amarant. Hij werkte als post-doctoraal onderzoeker en staflid aan de Alamire Foundation (KU Leuven). Met eigen en andere ensembles realiseerde Hendrik Vanden Abeele een vijftigtal cd’s, en hij ondernam concertreizen in Europa, Noord-Amerika, Nieuw-Zeeland en Azië. Hij is doctor in de kunsten aan de Universiteit Leiden. Hij promoveerde op (de zoektocht naar een hedendaagse relatie met) uitvoeringspraktijk van laatmiddeleeuws gregoriaans.
Jowan Merckx (BE) leerde eerst als autodidact de blokfluit en de doedelzak spelen. Op latere leeftijd studeerde hij blokfluit aan het Lemmensinstituut te Leuven (1996). In het jaar 2000 heeft hij de folkgroep Amorroma opgericht. Met deze groep heeft hij concerten gegeven op festivals, folkbals en in scholen. Hij heeft samengewerkt met folk-en wereldmuziekgroepen als Wannes van de Velde, Ialma, Laïs en Naragonia. Ook is hij als veelzijdig muzikant actief geweest bij muziektheaterproducties van 't Muziek Lod en Les Ballets C de la B. Hij is tegenwoordig vooral te horen bij het ensemble voor oude muziek Zefiro Torna. In 2022 bracht hij drie dubbele solo-cd’s op de markt: Arbor Vitae, Fluitenkruid en Homme-Oiseau.
Gezocht: Psallentes Centimeters
Psallentes is op zoek naar ondersteuners. Voor 11 cent per dag word je lid van de Psallentes Centimeters. Je steunt hen dan met €40 euro per jaar. Bovendien krijg je in 2023 de nieuwe cd Gratia Plena toegestuurd (beschikbaar in maart). Wil je Psallentes ondersteunen? Stort dan € 40 op rekeningnummer BE62 7340 1182 9561 van Psallentes vzw. Geef ook je naam (indien anders dan op de overschrijving) en adres mee, of/en stuur een mailtje aan hendrik.vda@me.com. Eeuwig en één dag dankbaar! Op 27 maart 2023 komt Psallentes samen met The Royal Wind Music hun nieuwe cd ook in Brugge voorstellen. Hou de website van Psallentes in het oog voor meer nieuws hierover.
Psallentes is op zoek naar ondersteuners. Voor 11 cent per dag word je lid van de Psallentes Centimeters. Je steunt hen dan met €40 euro per jaar. Bovendien krijg je in 2023 de nieuwe cd Gratia Plena toegestuurd (beschikbaar in maart). Wil je Psallentes ondersteunen? Stort dan € 40 op rekeningnummer BE62 7340 1182 9561 van Psallentes vzw. Geef ook je naam (indien anders dan op de overschrijving) en adres mee, of/en stuur een mailtje aan hendrik.vda@me.com. Eeuwig en één dag dankbaar! Op 27 maart 2023 komt Psallentes samen met The Royal Wind Music hun nieuwe cd ook in Brugge voorstellen. Hou de website van Psallentes in het oog voor meer nieuws hierover.
Uitvoerders & programma
Psallentes:
Hendrik Vanden Abeele: artistieke leiding
Sarah Abrams, Elisabeth Colson, Lisa De Rijcke, Barbara Somers, Sarah Van Mol & Kerlijne Van Nevel: zang
Jowan Merckx: blokfluiten, doedelzak & percussie
—
Modus I & II – Het dagelijkse
Jowan Merckx (1969)
Abya Yala
Anoniem
Ut queant laxis
Domine Deus meus (solmisatie, fragment)
Quid teneare proprium, antifoon
Modellen eerste modus
Domine Deus meus (solmisatie)
Jacob Clement (1510/15-1555/6)
Sicut locutus est (Magnificat eerste modus)
Anoniem
Ave spes et salus
O clemens (uit Salve Regina)
Pierre de la Rue (ca.1452-1518)
Amen (op 'Quaerite Dominum Deum' uit Missa L’homme armé)
Anoniem
Modellen tweede modus
Laudate Dominum, alleluia
Modus III & IV – Tegenslagen
Anoniem
Si bona, responsorium
Modellen derde modus
Jowan Merckx
L’ancien Parfum de Calme
Anoniem
Kyrie Qui prophetice
Jacob Obrecht (1457/58-1505)
Malheur me bat (solmisatie)
Modus V & VI – Empathie
Le Peletier (16e eeuw)
Si mon malheur me continue
Anoniem
Modellen vijfde modus
Jacob Clement
Fecit potentiam (Magnificat vijfde modus)
Anoniem
Benedic Domine, responsorium
Claudin de Sermisy (ca.1490-1562)
D’amour je suis desheritee
Modus VII & VIII – Inspiratie
Anoniem
Modellen zevende modus
Jacob Clement
Sicut locutus est (Magnificat zevende modus)
Anoniem
Gaudete iusti, responsorium
Benedicta, sequens
Jowan Merckx
Scoon Figure
Anoniem
‘t Is een dach van vrolicheid
Modus I – Steeds het dagelijkse
Jowan Merckx
Op trot
Anoniem
Ave spes et salus
O clemens (uit Salve Regina)
Pierre de la Rue
Amen
Voor dit programma werd gebruik gemaakt van twee processionales uit het 16e-eeuwse Groningen (nu in Amsterdam en Parijs), een graduale uit Brugge (1505), de Bicinia-verzameling van Georg Rhau (1545) en de Trium vocum carmina van Hieronymus Formschneyder (1538).
—
Jouw applaus krijgt kleur dankzij de bloemen van Bloemblad
Toelichting
De subtiele manier waarop de stemming kan omslaan
- Voor de middeleeuwer waren er acht 'kerktoonaarden' of 'modi'. Het woord 'modus' verwijst naar de 'manier' waarop de tonen binnen een reeks georganiseerd zijn.
- Onder meer op kapitelen uit de oude abdij van Cluny vinden we suggesties over de verschillende karakters en eigenschappen van de acht toonaarden.
- Een tonarius is een boek (of een deel van een boek) waarin gezangen geordend staan volgens toonaard. Handig en snel voor de dagelijkse praktijk, ondersteunend voor de didactiek van de zanger.
'Hij ontkende het in alle toonaarden.' En ook: 'De avond eindigde in mineur.' In ons dagelijks taalgebruik verwijzen we al eens naar de muzikale wereld. De twee net aangehaalde voorbeelden zijn interessant. Als je het over 'alle toonaarden' hebt, dan geef je aan dat er meerdere zijn, zeker meer dan twee. En als iets 'in mineur' kan eindigen – waarmee we bedoelen: 'somber, niet erg vrolijk' – dan moet daar ook een pendant voor zijn. Het woordenboek omschrijft die tegenhanger als 'majeur': 'toonsoort waardoor de muziek een enigszins opgewekt karakter krijgt'.
In de muzikale taal van vandaag zijn 'mineur' en 'majeur' de twee standaardvormen van toonladders. Een reeks noten (denk do, re, mi etc.) krijgt een eerder somber dan wel opgewekt karakter door de positie van de halve tonen. Voor een leek die weinig muzikale scholing heeft gehad is het concept 'hele en halve tonen' niet makkelijk. Als je het verschil wil voelen, zing dan even 'Altijd is Kortjakje ziek'. Tussen de lettergrepen 'Kort-' en '-jak-' zit een hele toon. Dat voelt open, hoog. Zing nu 'Broeder Jacob, slaapt gij nog?'. Tussen de woorden 'slaapt' en 'gij' zit een halve toon. Dat voelt meer gesloten.
Manieren waarop – 'modi'
In de middeleeuwse muziek kennen we minstens acht verschillende toonaarden. Dus nog wel wat meer dan 'majeur' en 'mineur'. Ook die toonaarden – de historische term is 'modi', enkelvoud 'modus' – worden bepaald door de positie van halve en hele toonsafstanden binnen de reeks. De eerste modus begint met hele-halve-hele toonsafstand, de derde met halve-hele-hele, de vijfde met hele-hele-hele. Het is echter ook belangrijk te kijken naar welke tonen binnen de reeks dominant zijn. Er zijn er meestal twee. Je hebt de basisnoot – de rustnoot waarop normaal gezien alles zal eindigen. Daarnaast is er de reciteernoot – de noot waarrond alle actie draait.
De muziektheorie van de middeleeuwen was schatplichtig aan die van de oudheid. De oude Grieken hadden al uitgebreid nagedacht over toonaarden. Aan de toonaarden werden verschillende eigenschappen toegeschreven. De theoretici van de christelijke middeleeuwen namen dat over, zij het met talloze variaties. Een mooi voorbeeld is te zien op bewaard gebleven kapitelen van de oude abdij van Cluny. Op twee keer vier zijden van zo'n kapiteel staan teksten en afbeeldingen. Er is bijvoorbeeld een afbeelding van een zittende man die op een luit lijkt te spelen, met rond die afbeelding de woorden 'Hic tonus orditur modulamina musica primus' – vrij vertaald: 'Voor muzikale melodieën is dit de eerste, ordenende toon.' Op het vierde kapiteel staat 'Succedit quartus simulans in carmine planctus'. Dat zou je kunnen vertalen als: 'Daarop volgt de vierde toon, die de klaagzang imiteert'.
Zo vinden we in Cluny acht beschrijvingen van de karakteristieken van middeleeuwse modi. De twee voorbeelden hierboven zijn vrij helder op dat punt. Bij andere modi is de beschrijving vaag tot mysterieus. Wat te denken van de achtste modus, 'die ons leert dat alle heiligen gezegend zijn'?
‘Vast staat dat zowel Grieken als middeleeuwers begaan waren met de verschillende karakters van toonaarden, en er hun muziek naar vormden.’
Vier algemene sferen
Vast staat dat zowel Grieken als middeleeuwers begaan waren met de verschillende karakters van toonaarden, en er hun muziek naar vormden. In Tonarius maken we gebruik van de suggesties uit Cluny. We kunnen vier algemene sferen vastleggen. Eerste en tweede modus zijn toonaarden van dagelijksheid, misschien zelfs routine. Het zijn vaak gebruikte toonaarden. De derde en vierde modus worden dan weer gebruikt voor minder prettige aangelegenheden. Pijn en verdriet, de tegenslagen van het leven, de dood. De vijfde en zesde modus – vooral de vijfde, een erg 'majeure' toonaard – leert ons hoe met die tegenslagen om te gaan: met medeleven, aandacht voor elkaar, empathie. De laatste groep (modus zeven en acht) begeestert. Volgens het kapiteel in Cluny blaast de zevende modus ons 'de geest' in. We laten ons inspireren, we bedenken oplossingen.
De middeleeuwse zanger moest naast de theoretische achtergrond uiteraard vooral de praktijk kennen. Daar heb je pedagogen voor nodig, en systemen die je snel tot muzikale resultaten brengen. Een van die pedagogen was Guido van Arezzo (11e eeuw). Aan hem hebben we onze notennamen te danken. De reeks lettergrepen – genomen uit een hymne voor de heilige Johannes – doet al duizend jaar dienst: ut-re-mi-fa-sol-la. (Merk op dat er nog geen 'do' is, en geen 'si'.) Het mooie aan de reeks van Guido is dat tussen de 'mi' en de 'fa' de hogergenoemde halve toon zit (‘slaapt gij’). Daarin kan je je dus niet vergissen. Alle andere afstanden zijn 'heel'. Wordt de muziek complexer dan wat je binnen zo'n reeks kan zingen, dan verschuif je naar dezelfde reeks hoger of lager. Een halve toonsafstand boven de 'la' wordt opnieuw een 'fa'. Een geniaal systeem dat, onder meer met behulp van de fameuze 'hand van Guido', eeuwenlang dienst deed in de didactiek van de muziek.
Boek met gezangen volgens toonaard geordend
De middeleeuwse zanger, voor wie gregoriaans dagelijkse kost was, kon de praktijk leren aan de hand van een tonarius. In zo'n boek zijn modellen terug te vinden, waarop je het reciteren van psalmen of cantieken (zoals het Magnificat) kan baseren. Voor de meer ambitieuze zanger waren er ook oefenboeken voor polyfonie. Die bevatten tweestemmige (bicinia) of driestemmige (tricinia) fragmenten uit bestaande meerstemmigheid. In Tonarius maakt Psallentes een snelle dwarsdoorsnede van de middeleeuwse wereld van toonaarden, inclusief de subtiel verglijdende stemming waarmee dit gepaard gaat.
— Hendrik Vanden Abeele
Luistertip
Hoor hoe bizar de middeleeuwer met notennamen omging (in Domine Deus meus, gezongen in zogenaamde 'solmisatie'). Omdat er nog geen 'si' als notennaam bestond, moest je in een stijgende reeks voorbij de 'la' verder met een 'mi' of een 'fa'.#deeplistening
Liedteksten
Ut queant laxis
Ut queant laxis, resonare fibris
mira gestorum, famuli tuorum
solve polluti, labii reatum,
Sancte Iohannes.
Opdat uw dienaren
uw wonderlijke daden
vrij kunnen bezingen,
verschoon hun schuldige lippen,
Heilige Johannes.
Quid teneare proprium
Quid teneare proprium varius sonus
octo modorum scilicet antiphonis
noscendis atque regendis
ac distent in quo subscriptus
continent ordo.
De onderstaande ordening vertelt wat de eigenheid is
van de variërende klank van de acht toonaarden,
namelijk bij het leren kennen en het beheersen van de antifonen,
en waarin zij verschillen.
Sicut locutus est
Sicut locutus est ad patres nostros,
Abraham et semini eius in sæcula.
Zoals Hij de vaderen heeft beloofd,
voor Abraham en zijn geslacht voor altijd.
Ave spes et salus
Ave spes et salus infirmorum
desperatorum revocatrix.
Salve fax celestis luminosa
tu copiosa consolatrix.
Laude plus laudabilis celique terre gyro dominaris.
Virgo venerabilis mater que sine viro nuncuparis.
Virginitatem omnes honoremus
ut gaudeamus sine fine.
Summi regis mater plasmatoris
sedes amoris trinitatis.
Aberrati sumus in hac via
virgo Maria male stamus.
Da tuo iuvamine delectamenta carnis superare.
Ut sine gravamina die novissimo queramus stare.
Aqua nos digneris custodire,
Maria, fac nos ire cum beatis.
Wees gegroet, hoop en redding van de zieken
en voor wie wanhopig is.
Gegroet, heldere hemelse fakkel,
jij overvloedige trooster.
Loof de lovenswaardige, en heers over de aarde.
Eerbiedwaardige maagdelijke moeder zonder echtgenoot.
We eren allen de maagdelijkheid
en verheugen ons eindeloos.
De moeder van de opperste koning
vormde de zetel van de liefde van de Drie-eenheid.
We zijn de weg kwijt, maagd Maria,
we zijn er slecht aan toe.
Laat je maagdelijkheid alle geneugten van het vlees overwinnen.
Dat we zonder klagen mogen opstaan op de laatste dag.
Laaf ons, Maria, waak over ons,
laat ons de gezegenden mogen vergezellen.
O clemens
O clemens, O pia, O dulcis Maria. Alleluia.
O goedertieren, o liefdevolle, o zoete Maria. Alleluja.
Alleluia Laudate Dominum
Alleluia. Laudate Dominum Deum nostrum
qui non deseruit sperantes in se
et in me ad implevit misericordiam suam.
Quam promisit Domui Israel.
Alleluia. Laudate Dominum omnes gentes
et collaudate eum omnes populi.
Quam promisit Domui Israel.
Alleluia.
Alleluja. Looft de Heer, onze God,
die degenen die in Hem hun hoop stellen, niet teleurstelt,
en die in mij Zijn barmhartigheid toont,
die Hij beloofd heeft aan het huis Israël.
Alleluja. Looft de Heer, alle volkeren,
prijst Hem alle natiën.
Die hij beloofd heeft aan het huis Israël.
Alleluja.
Si bona
Si bona suscepimus de manu Domini,
mala autem quare non sustineamus?
Dominus dedit, Dominus abstulit;
sicut Domino placuit, ita factum est:
sit nomen Domini benedictum.
Nudus egressus sum de utero matris meae,
et nudus revertar illuc.
Als we het goede ontvangen uit de hand van de Heer,
waarom zouden we dan het kwade niet verdragen?
De Heer gaf, de Heer nam;
zoals het de Heer behaagde, zo gebeurde het.
Ik kwam naakt uit de baarmoeder van mijn moeder,
en keer daar naakt terug.
Kyrie Qui prophetice
Kyrie eleison.
Qui prophetice promisisti ero mors tua, o mors.
Domine miserere, Christus Dominus factus est
obediens usque ad mortem.
Qui passurus advenisti propter nos.
Qui expansis in cruce manibus,
traxisti omnia ad te secula.
Heer, ontferm u over ons.
Je dood, o dood, heb je ons profetisch aangekondigd.
Heer, wees genadig, Christus was gehoorzaam tot de dood.
Je bent gekomen om voor ons te lijden,
met uitgestrekte handen aan het kruis.
Alles voor jou tot in de eeuwigheid.
Si mon malheur me continue
Si mon malheur me continue
je ne scay pas que je feray.
A tout le moins je changeray
si le couraige ne me mue.
Mocht het ongeluk me overheersen
dan zou ik niet weten wat doen.
Ik zou mijn gedrag veranderen,
tenzij me de moed daartoe ontbreekt.
Fecit potentiam
Fecit potentiam in brachio suo,
dispersit superbos mente cordis sui.
Hij toont zijn macht en de kracht van zijn arm
en drijft uiteen wie zich verheven wanen.
Benedic Domine
Benedic, Domine, domum istam
et omnes habitantes in illa.
Sitque in ea sanitas, humilitas,
sanctitas, castitas, virtus,
victoria, fides, spes,
et caritas, benignitas,
temperantia, patientia,
spiritalis disciplina et obedientia
per infinita saecula.
Zegen dit huis, Heer,
en iedereen die er woont.
Laat gezondheid heersen, nederigheid,
heiligheid, kuisheid, deugd,
kracht, geloof, hoop,
en liefdadigheid, vriendelijkheid,
matigheid, geduld,
geestelijke discipline en gehoorzaamheid
voor eindeloze eeuwen.
D’amour je suis desheritee
D’amour je suis desheritee
et plaindre je ne scay a qui.
Helas jay perdu mona my
seulette suis il ma laisse.
De liefde is mij ontzegd.
Ik weet niet bij wie te klagen.
Helaas heb ik mijn geliefde verloren.
Ik ben alleen, helemaal verlaten.
Sicut locutus est
Sicut locutus est ad patres nostros,
Abraham et semini eius in sæcula.
Zoals Hij de vaderen heeft beloofd,
voor Abraham en zijn geslacht voor altijd.
Gaudete iusti
Gaudete iusti in Domino. Alleluia.
Rectos decet collaudatio. Alleluia.
In memoria eterna erunt iusti
ab auditione mala non timebunt.
De rechtvaardigen verheugen zich in de Heer. Alleluja.
Het is passend om de rechtvaardigen te loven. Alleluja.
De rechtvaardigen zullen eeuwig in herinnering zijn,
zij zullen niet bang zijn voor de herinnering aan het kwaad.
Benedicta
Benedicta semper Sancta sit Trinitas,
deitas scilicet, unica coequalis gloria.
Pater, Filius, Sanctus Spiritus tria sunt nomina,
sed una eadem substantia.
Deus genitor, Deus genitus, in utroque
sacer Spiritus deitate socia.
Non tres tamen dei sunt, Deus verus unus est
sus Pater Dominus Filius Spiritusque Dominus.
Perfectus que Deus est perfectus que homo est
ex rationali anima et humane carne stans.
Proprietas in personis, unitas est et in essentia.
Maiestas par et personnas decus, honor aeque per omnia.
Sidera, maria continens arva simul
et universa condita.
Quem tremunt impia tartara,
colit quoque quem et abyssus infima.
Nunc omnis vox atque lingua fateatur hunc laude debita.
Quem laudant sol atque luna, dignitas adorat angelica.
Et nos voce precelsa illi modulemur
organica cantica dulci melodia.
Eya et eya nunc simul omnes jubilemus altithrono
Domino laudes in excelsis.
O admiranda trinitas. O veneranda unitas.
Per te sumus creati vera aeternitas.
Per te sumus redempti summa divinitas.
Populum cunctum tu protégé,
salva libera, eripe et emunda.
Te adoramus, omnipotens,
tibi canimus tibi laus et Gloria. Amen.
De Heilige Drie-eenheid weze gezegend voor altijd,
godheid één in glorie.
Vader, Zoon en Heilige geest zijn drie namen
van hetzelfde wezen.
God de verwekker, God de voortbrenger,
samen in de Heilige Geest, metgezel in goddelijkheid.
Toch zijn er niet drie goden; de ware God is een,
zo is de Vader onze Heer, zoals de Zoon
en de Heilige Geest.
God is volmaakt, als mens volmaakt
met een rationele ziel en in menselijk gedaante.
Ieder zijn karakter, maar in essentie ook een eenheid;
gelijke grootsheid en macht, eer en waardigheid in alles.
Die de sterren samenhoudt, de zeeën en het land,
en alle dingen die werden geschapen.
Door de goddeloze onderwereld gevreesd,
en vanuit de diepste afgronden aanbeden.
Laat nu elke stem en elke tong
hem bezingen met gepaste lof,
door zon en maan geprezen,
en met waardigheid door engelen aanbeden.
Laat ons met sublieme stem het lied doen weerklinken
in organum en zoete melodie.
Kom, kom laat ons allen samen jubelen
de hoogste aanbidden,
de Heer gezeten op zijn troon in den hoge.
O aanbiddelijke Drie-eenheid, O eerbiedwaardige eenheid.
Door u zijn we geschapen, ware eeuwigheid.
Door u worden we verlost, in grootste liefdadigheid.
Moge u alle mensen redden, verlossen en reinigen.
U aanbidden we, almachtige, tot u zingen we,
aan u de lof en de glorie. Amen.
‘t Is een dach van vrolicheid
’t Is een dach van vrolicheid
in ortu regali
want daer heeft gewonnen heden
ventre virginali.
Een kint te mael so wonderlijc
vultu delectabilis
Nae sijnre menschelicheden
qui in aestemabilis
ende altemael onsprekelijc
in divinitate.
Die moeder is dochter wonderlijc
pater hic est natus
waer hoorde iemant des ghelijc
Deus homo natus.
Hi is cnecht ende daertoe heer
qui ubique cominus
onbegripelic te vinden
presens est et eminus
’t is groot wonder ende meer
nequite comprehendendi.
Angelus pastoribus
juxta suum gregem
nocte vigilantibus
natum celi regem.
Nunciat cum gaudio
jacentem presepio
infantem pannosum
et cunctorum dominum
ac prae natis hominum
forma speciosum.
Doe men al die werelt beschreef,
doe ghinc die maghet sware
te Bethlehem dat si doe bleef,
si ghenas haers kindes aldare.
Die ons moet schrieven in dat hof
daer die enghelen singhen lof
van sijnre waardicheden.
God hierboven van hemelrijc
verleen ons menschen op aartrijc
van goeden willen vrede.
Het is vandaag een dag van vreugde
in de tuin van de koning.
Want daar heeft ontvangen
een maagdelijke schoot.
Een kind werd er wonderlijk geboren,
en bovendien genoeglijk
in menselijke gedaante.
Waardevol, en ontegensprekelijk is dit
God, en ook mens.
De moeder is ook dochter – wonderlijk,
haar zoon is haar vader.
Waar hoorde ooit iemand zoiets:
God, en ook mens?
Hij is zowel knecht als heer,
hij is bovendien overal,
wat onbegrijpelijk is,
in tegenwoordigheid en eertijds.
Wat een wonder is dat toch,
dat kan geen mens verzinnen.
God ontbood de herders des nachts
bij hun kudde.
Zij zagen wakend in de nacht
de koning van de hemel geboren worden.
Laat ons dit met vreugde aankondigen:
het mooie kind
ligt in de kribbe
en is heer van alles.
Hij werd als mens geboren
in de mooiste vorm.
Toen men de bevolking ging tellen
ging een maagd met haar kind
naar Bethlehem, waar ze verbleef.
Daar bracht ze het kind ter wereld.
Daar in de tuin beschrijft men
hoe de engelen lof zingen,
de lof van zijn waardigheid.
God hierboven in de hemel,
verleen ons, mensen hier op aarde
van goede wil, verleen ons vrede.
Beleef meer tijdens Têtes-à-têtes
Têtes-à-têtes draait om intense ervaringen, en niet enkel in het zog van de muziek. Ga voor een brede festivalbeleving en maak ook dit mee:
-
Pop-up café op Forum 6
Drink een glas en geniet van een hapje in de loungebar op de zesde verdieping. Een fenomenaal uitzicht op de historische Brugse binnenstad vormt het decor voor verdere tête-à-têtes met metgezellen of artiesten. Op vrijdag en zaterdag krijg je er live pianomuziek bovenop! Op za 18 feb word je na het concert getrakteerd op een spoken word performance i.s.m. Culture Crossing en Lost Words.
-
Klankinstallatie 'Antenna' op Forum 7
Word verwonderd door de klankinstallatie van kunstenaar Floris Vanhoof op Forum 7. Met Antenna laat hij zien en horen hoe de piano, een object uit vroegere eeuwen, reageert op een omgeving geregeerd door draadloze verbindingen.
-
Boekvoorstelling 'De kleine Morrison'
Verdiep je in het oeuvre van de beroemdste vrouwelijke zwarte schrijver uit de moderne literatuurgeschiedenis: Toni Morrison. Seizoensdenker Neske Beks nodigt je in een boekvoorstelling rond haar essay De kleine Morrison uit tot het diep (her)lezen van Morrisons uitzonderlijk belangrijke werken.
-
Installatie van portretten & gedicht van Tania Verhelst
Op Forum 6 ontdek je tijdens Têtes-à-Têtes een installatie van de Brugse kunstenares Tania Verhelst. Onder een meerlagige titel toont Fa(e)ces portretten (linosnede), gedrukt op toiletpapier. Het is een onderzoek naar identiteit in een wereld van consumptie en selfiecultuur. Op Forum 6 hangt ook een gedicht van Tania Verhelst, gecreëerd tijdens het festival SLOW(36h) in 2019.
Getipt voor jou
-
vr 10 feb 2023 / 20.00 / Kamermuziekzaal
Soolmaan
Nomaden op de brug
In Tristan Driessens’ parcours is de stad Istanbul als rode draad aanwezig: zijn muziek wortelt in het oosten, in dialoog met vormen die dichter staan bij de cultuur van zijn thuisland, met name jazz, klassiek en folk. In dit project komen Turkije, Griekenland en België wonderlijk dicht bij elkaar. -
zo 19 feb 2023 / 15.00 / Kamermuziekzaal
Imago Mundi
Whirling Waters
In deze gloednieuwe productie van succes-snarenduo Sofie Vanden Eynde en Saad Mahmood Jawad vloeit de muziek oneindig. Tranen voeden meren en rivieren worden oceanen van verhalen. Hoe de geografische realiteit muziek kan beïnvloeden, van het wonderlijke Tweestromenland en Iran via Armenië tot bij ons. -
za 25 feb 2023 / 20.00 / Kamermuziekzaal
Tsubasa Hori & Indrė Jurgelevičiūtė
Fijnbesnaard
Zowel Tsubasa Hori als Indrė Jurgelevičiūtė zijn niet meer weg te denken van de Vlaamse podia. En toch hoor je de Japanse en de Litouwse zelden zoals vanavond, in een gezamenlijk verhaal, elk vertrekkend vanuit hun eigen traditie, op de snaren van hun thuisland.
