Sarah Van Marcke over haar tentoonstelling

Omgaan met de wanorde

Onder de noemer ‘Voor het leven’ gaan we dit seizoen op zoek naar de wisselwerking tussen natuur en cultuur. Kunstenares Sarah Van Marcke stelt al jaren scherp op de verhouding tussen mens en natuur en krijgt voor de gelegenheid een stukje van het Concertgebouw ter beschikking voor haar beeldend werk.

In je eerdere werk lijk je vooral te focussen op de mens en zijn relatie tot architectuur en zijn stedelijke omgeving. In je recenter werk verschuift de focus naar de natuur. In welke zin gelijken en verschillen die twee perspectieven?
Hoe we proberen om te gaan met de van nature bestaande wanorde, het oncontroleerbare verloop van het leven en de grootsheid en chaos van het universum interesseert me mateloos. Een archief van een gestorven priester-schrijver dat na zijn dood per toeval bij mij terecht gekomen is, vormt voor mij al jaren een onuitputtelijke bron van inspiratie. Het bestaat uit talloze oplijstingen, notities, schema’s, tekeningen, foto’s, naslagwerken, objecten ... Na analyse blijkt dat die allemaal in functie stonden van de compulsieve controledrift van de priester. Een man die trachtte vat te krijgen en te behouden op zowel het heden, verleden als de toekomst. Een zeer belangrijk aspect hiervan is zijn liefde en fascinatie voor de natuur. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de natuur zo prominent aanwezig is in mijn nieuwere werk.

‘Iedereen heeft de neiging om op zoek te gaan naar zekerheid en controle over het leven.’

In The Molding Principle (dat wordt gepresenteerd in het Concertgebouw) gebruik je een rechthoekig vogelnestje als metafoor voor de controle die de mens tracht uit te oefenen over de natuur. Maar willen we de natuur niet net helpen met een nestkastje?
Natuurlijk wordt elk nestkastje getimmerd en geplaatst met de beste intenties en een hart voor de natuur. En ik begrijp ook dat de vierhoekige doos de ideale vorm is om praktisch gezien in elkaar te timmeren. Maar toch vind ik het interessant om stil te staan bij hoe we al bijna twee eeuwen lang onze architecturale ideeën onbewust opdringen aan de vogels. We laten hen een nest bouwen in een huis met een vierhoekig grondplan en een zadeldak. De vogels bouwen hun nestjes rond en moeten op een bepaald ogenblik plooien voor de strakke vormgeving die we hen opdringen. Het kan die vogels waarschijnlijk niet erg veel schelen hoe het nestkastje eruitziet en het zal hun nest misschien niet minder efficiënt maken. Ik hou ervan om stil te staan bij dergelijke reflecties. 

Welke rol moet een kunstenaar, en breder de mens in het algemeen, spelen in de natuur?
Iedereen heeft de neiging om op zoek te gaan naar zekerheid en controle over het leven, om systemen en rituelen te generen en een habitat af te bakenen. Dat is bij ons zo, maar evengoed in het planten- en dierenrijk. Ik vind het inspirerend om op microschaal te zoeken naar vormen hiervan en te kijken of deze ons iets vertellen op macrogebied, zonder daarbij een waardeoordeel te willen vellen over onze controledrift.

Kunst is zelf ook een poging om grip te krijgen op de wereld. In die zin schuilt er dus een zekere ironie in je werk. Hoe ga je daarmee om?
De affiniteit met controle start vanuit mezelf, zowel in mijn artistieke werk, als in het dagelijkse leven. Het is iets dat me soms in de weg staat en me tegelijk soms verder helpt. Ik vind het dan ook boeiend om te werken rond dit thema, om te observeren hoe het bij anderen zit en dan terug te koppelen naar mijn eigen leefwereld.

— Julie Mosar