Concertgebouwseizoen 22-23: deze 3 wil ik niet missen!

Hugo van der Goes´ Dood van de Maagd werd vervaardigd tussen waanzinnige zenuwaanvallen in. De kunstenaar voelde zich gedoemd en verloren en moest met geweld van zelfdoding weerhouden worden. Vechtend met zijn demonen – waaronder een onmogelijke liefde – zocht hij in muziek soelaas. Démon / Corps secret belicht het thema pijn, verdriet en zelfdoding vanuit Van der Goes´ tijd- en streekgenoten én neemt meteen ook de Mariaverering vanuit 15e-eeuwse Brugse partituren onder de loep. Eén concert, twee sferen.

Ballet was nooit meer hetzelfde nadat Igor Stravinsky er zijn zinnen op zette. Met zijn extatische balletmuziek schopte de innovatiehongerige Rus elke traditionalist tegen de schenen. In Petrouchka balanceerden de dansers immers niet enkel op de toppen van hun tenen, maar ook vervaarlijk op het randje van de tonaliteit. Ook Bartók lapte graag de muzikale regeltjes aan zijn laars. In zijn Derde pianoconcerto lijkt hij de draak te steken met de klassieke conventies. Pianowonder Lukáš Vondráček doet elke snaar en (elke spaander) van het klavier daveren, jubelen en zingen.

De boodschap van Pasen valt niet eenvoudig te vatten, zo groot was Jezus’ offer om de mensheid te verlossen. Die blijde boodschap van vertrouwen in een goede afloop ligt aan de basis van de drie cantates van dit slotconcert, dat zelfs een ongelovige het (muzikale) licht zal doen zien.

Bachs muziek is werelderfgoed en die erfenis kreeg in de loop der eeuwen allerlei vormen. Het Vlaams Radiokoor en Julien Libeer spannen de boog van Mendelssohn tot Sandström, van net ná de Thomascantor tot onze tijd dus. Be-, her- en verwerkingen klinken naast het verbluffende origineel.

Bach is en blijft onweerstaanbaar, of je hem nu speelt op historische of moderne instrumenten. De Zuid-Afrikaanse James Oesi, in Nederland een ware superster van de contrabas, ontdekt nieuwe dieptes in Bachs monumentale Cellosuites. Kraakverse muziek van Calliope Tsoupaki vormt een verrassend trait-d’union.

Voor zijn leerlingen en zichzelf schreef Bach aan de lopende band klavierwerken. Gebundeld in mooie uitgaves werden de beste stukken zijn testament. Met Angela Hewitt horen we een van die pianisten die op moderne vleugel het mooiste uit Bachs muziek weet te toveren.

Diehard-fans hebben alles over voor een optreden van hun idool. Zo wandelde Bach in 1705 wekenlang van Arnstadt naar Lübeck om daar de grote organist Buxtehude aan het werk te zien. Jakob Bloch Jespersen verkent de muziek uit het Hoge Noorden samen met het fabuleuze Concerto Copenhagen.

Van Bachs motetten kennen we het hoe en waarom vaak niet. Maar de kwaliteit van deze kleinoden behoeft geen betoog. De zangers van het Britse Solomon’s Knot, jonge specialisten van het detail, zingen solistisch, én volledig van buiten. Ze combineren een selectie motetten met werk uit Bachs stamboom.

Wim Berteloot, de avontuurlijke stadsbeiaardier van Brugge, laat vanop de 18e-eeuwse beiaard van het Belfort werk van Bach en andere componisten van toen en nu over de stad galmen.

Een zoektocht zonder einde: hoe overleef je het leven? Drie cantates proberen een antwoord te formuleren, met als kern Paulus’ trio van geloof, hoop en liefde. Behalve Bachs troostende muziek klinkt nog een cantate van Graupner, wiens gigantische oeuvre het ontdekken meer dan waard is.

Hoe je zijn muziek ook interpreteert, niemand kan – of wil! – om Bach heen. Het Franse avonturiersduo Salque & Peirani vertrekt vanuit de rijke klank van cello en accordeon en meandert vervolgens lustig tussen klassiek en jazz. Samen lezen ze Bachs noten als een schatkaart, van de koralen, sarabandes en preludes tot nieuwe muziek.

Avonturier in hart en nieren Giovanni Antonini gaat de komende seizoenen samen met Anima Eterna op zoek naar de ware aard van het 19e-eeuwse belcanto. ‘Mooi zingen’: is er iets dat moeilijker te definiëren valt dan dat? Samen met sopraan Julia Lezhneva spint Antonini een rechte vocale lijn van Mozart tot Rossini: beweeglijk, vol grootse bogen en tegelijk soepel over het tempo heen dansend. Wedden dat zelfs Schuberts Unvollendete zingt als nooit tevoren?

Naar jaarlijkse gewoonte houden we jullie nog even in een vrolijke feestroes en zetten we het jaar in het Concertgebouw in met wervelende klassiekers. Dirigent Jun Märkl dompelt je onder in de Water Music van Händel, deint mee op Smetana’s Moldau en Strauss’ Donau en betovert je met muzikale toverspreuken van Dukas. Maar ook Johann Strauss jr., de ongekroonde koning van de Weense wals, ontbreekt niet op dit sprankelend jaarbegin. Prosit!

Zingen zit de mens in het bloed, en dat geldt nergens zo sterk als onder de Esten. Het land van Arvo Pärt weet zich door stemmen verbonden. Het bejubelde ensemble Vox Clamantis brengt een glimp van de eeuwenoude vocale tradities van Estland naar Brugge in een kerstprogramma met nieuw en oud. Hedendaagse composities prijken naast volksmuziek in sfeervolle bewerkingen van Cyrillus Kreek, die vanaf 1911 het klinkende erfgoed van zijn land begon te verzamelen. 

Giovanni Antonini en Isabelle Faust zijn het gedroomde duo voor een avond vol vonken. We zijn hiervoor aan het juiste (Amsterdamse) adres bij Pietro Locatelli, de ietwat eigenaardige vader van het moderne vioolconcerto. Hij dreef net als Vivaldi de viool tot het absolute uiterste in zijn nog altijd haast krankzinnig virtuoze concerti, en verwerkte er verhalen in, zoals dat van Ariadne op Naxos. In het seizoen waarin Antonini voor het eerst live aantreedt bij ons huisorkest Anima Eterna, kon zijn eigen Giardino Armonico uiteraard niet ontbreken.

Voor dit project ontving het orkest steun van Fondazione Polli Stoppani.

Een concerto met in de hoofdrol … een mandoline. Niet meteen iets waar je wild van wordt? Een volstrekt normale reactie, totdat je Avi Avital aan het werk hoort en ziet. Zijn weergaloze virtuositeit en onweerstaanbare charisma zijn een ideale match voor B’Rock in de vurige concerto’s van Italiaanse barokcomponisten. Alsof de uitdaging nog niet groot genoeg is, zet Avital verder ook muziek van Sollima en een aantal klaviersonates van Domenico Scarlatti moeiteloos naar zijn hand. 

Hans Christian Andersens droevige verhaal over de kleine zeemeermin inspireerde Alexander Zemlinsky tot een meeslepend symfonisch gedicht. Hij schildert met treffende noten de allesverzengende sehnsucht en onverhulde erotiek, in een verhaal van liefde, lijden en opoffering. Even episch is Rachmaninovs Derde pianoconcerto. Technisch verschroeiend en emotioneel uitputtend, en zowat de hoogste klip die een pianist kan nemen. Lukáš Vondráček won er de Koningin Elisabethwedstrijd mee. Hij speelt teder als het kan, gespierd als het moet en steeds onweerstaanbaar overtuigend.

Het Collectief laat ons de broeierige sfeer van de Weense kunstscène anno 1900 opsnuiven. Het Habsburgse Rijk is in verval, Sigmund Freud peilt de diepten van de menselijke ziel, en intussen leggen Zemlinsky, Schönberg en Webern een bom onder de laatromantische muziektaal. De wereld van gisteren is voorgoed voorbij! Geen wonder dat deze periode zoveel van weemoed doorregen muziek heeft voortgebracht. En laat dat nu net de muzikale moedertaal zijn van Het Collectief.

Benjamin Britten wist als geen ander hoe hij poëzie op muziek kon zetten. Voor de meesterlijke karakterschetsen in zijn Six Metamorphoses after Ovid haalde hij de mosterd bij Ovidius’ vermaarde Metamorfosen. Hij toonzette zes mythische personages en liet daarbij geen enkele mogelijkheid van het instrument onbenut. Balder Dendievel en I SOLISTI verweven ze met korte fragmenten uit Ovidius’ kroonstuk en met nieuw werk van zes jonge componisten. Immanuel Boie verbeeldt in zandtekeningen.

Vergeet Digital Dolby surround sound. Met Brussels Philharmonic en de live electronics van IRCAM heb je de real deal voor de perfecte soundtrack van de eerste sciencefictionfilm ooit. De stille zwart-witfilm Metropolis (1927) van Fritz Lang was niet alleen de duurste en beroemdste Duitse film aller tijden, maar ook een van de mijlpalen in de filmgeschiedenis: voor de opnames waren maar liefst 36.000 figuranten en 500 miniatuurwolkenkrabbers nodig. Brussels Philharmonic begeleidt de film live met een nieuwe muziekscore van Martin Matalon die de film nóg meeslepender maakt.