Let’s start again!
Al duizenden jaren staat de mens stil bij overgangen, of het nu om de seizoenen gaat dan wel om de transformaties die de mens zélf doormaakt, van geboorte tot dood. Al eeuwenlang speelt kunst, en met name muziek en dans, daarbij een essentiële rol. Deze kunstvormen versterken de rituelen, geven zin aan het leven en zorgen voor verbinding. Dit gebeurt hoe langer hoe meer buiten een religieuze context, hoewel de diverse culturele tradities ons tot op vandaag blijven inspireren.
Het Concertgebouwprogramma wil de komende jaren raken aan het leven en de gevoelswereld van zijn publiek, door in te zetten op een vijfjarencyclus rond de levensfasen. Thema’s als geboorte, coming of age, liefde & relatie, ouderdom & wijsheid en dood & afterlife passeren de revue en maken het door hun universaliteit mogelijk om een divers publiek aan te spreken met een programma dat de intergenerationele en interculturele dialoog vooropstelt. Daarbij zullen de seizoensthema’s het vertrekpunt zijn voor creatieve associaties in verschillende richtingen, in een programma dat prikkelend is voor kunstenaars, partners en jullie, ons publiek.
Beginnen doen we bij het begin, met het thema geboorte in het seizoen 23-24. We vertrekken van de geboorte van de mens: overal ter wereld een moment van vreugde en hoop dat we bezingen in alle talen; van Bachs Weihnachtsoratorium en Messiaens La Nativité tot de geboorteliederen van balafonspeler Youssouf Keita en de Ghanese melodieën die voor ESINAM het vertrekpunt zijn. De zoektocht naar het vroegste begin brengt ons bij de geboorte van de kosmos, die muzikaal aan bod komt met iconische werken als Die Schöpfung of La création du monde, en met natuurwetenschappers als Katrien Kolenberg en Thomas Hertog ook de hersenen doet knetteren.
Seizoensdenker is de Pools-Nederlandse filosofe Joanna Wojtkowiak, die het begrip geboorte - in de voetsporen van Hannah Arendt - oprekt tot een mogelijkheid voor élke dag. Want ieder mens is niet alleen sterfelijk, maar ook geboortelijk. Elke handeling kan iets onverwachts, iets nieuws tot stand brengen. Een hoopvolle en stimulerende gedachte waar ook seizoenskunstenaar Sara Skorgan Teigen mee aan de slag ging. Met echografieën van nieuw leven als uitgangspunt, begon ze te tekenen. Met potlood en schetsboek laat ze haar intuïtie de vrije loop in beelden die organisch groeien.
De geboorte van een kunstwerk loopt als een rode draad doorheen het seizoen, met bijzonder veel nieuwe producties die met steun van het Concertgebouw tot stand komen. Tijdens de happening Het witte blad presenteren we creatieopdrachten waarvan we ook het scheppingsproces meevolgen, van concept over groei tot geboorte en de presentatie aan het publiek. Twee Makers van het Concertgebouw presenteren nieuw werk en dat is ook het geval in het eerste festival van het seizoen: (RE)BIRTH. Geïnspireerd door de mythologische figuur van de feniks laten we ons leiden door de idee van wedergeboorte. De start van het seizoen zet meteen de toon, het leven is cyclisch; uit de assen ontstaat nieuw leven. Heel wat kunstenaars staan stil bij een nakende klimaatcatastrofe maar putten hoop uit een nieuw begin, vóór of na de apocalyps. En bij een nieuw begin zal er zeker weer muziek klinken. (RE)BIRTH bevat ook de eerste Deep Listening Day van het seizoen, waarbij we ons richten op de allereerste muziek; primitieve percussie die de hartslag imiteert, of trilling die ons heelal na het nulpunt van de big bang laat uitdijen. Perzische muziek neemt een bijzondere plaats in, met een project van Farnoosh Khodadadeh rond de feniks tijdens (RE)BIRTH, en de komst van virtuoos Kayhan Kalhor voor het feest van de langste Yalda-nacht. Dat is het startschot van het festival Winterwende, waarbij we over culturen heen het lichtfeest vieren.
In een seizoen rond geboorte kan je niet om de belangrijkste bron van nieuw leven heen: de moeder. Het festival Motherhood vertrekt van de premisse dat iederéén een moeder heeft, en dat moederschap vele gedaantes kent. Van de oermoeder in het christendom, Maria, tot de moeders in de eerste Belgische migratiegolven. Zorg en liefde, inzet en opoffering staan vaak centraal en die begrippen kunnen moederschap ook een symbolische betekenis geven. Pianiste Djuwa Mroivili gaat aan de slag met kinderliedjes uit haar jeugd om een persoonlijk verhaal te vertellen over moed en kwetsbaarheid. Songs with roots sluit dit festival af, een familievoorstelling die het sluitstuk is van een sociaal-artistiek project. Kinderliedjes met diverse wortels worden verzameld in Zeebrugge en in een rijk muzikaal arrangement aan het publiek gepresenteerd, niet alleen in de wijken en het Concertgebouw, maar via de stedelijke dienst burgerzaken wordt de playlist ook aan alle vers geboren Bruggelingen bezorgd. De extra inzet op een sociaal-artistieke werking vervolledigt het participatief werken van het Concertgebouw, dat al meer dan een decennium focust op een uitgebreide scholen- en doelgroepenwerking.
© Sightways
Heel wat kunstenaars voelen de nood aan nieuwe rituelen en betrekken graag diverse deelnemers in hun artistieke projecten. Met het collectief Sídhe gaat het Concertgebouw een langdurige samenwerking aan om elk seizoen een ritueel project te ontwerpen. In Brewing Beginnings staan ze stil bij de vraag wat we in ons leven geboren willen zien worden. Een intieme ervaring in de apotheek van het SintJanshospitaal wordt gekoppeld aan vollemaanmomenten met nauwgezet uitgekozen doelgroepen en livemuziek. Fleur Khani en Myriam Van Imschoot gaan aan de slag met niet-professionele zangers om met de projecten Halleluja en Jubel de vreugde te vieren. De Arabische zangstijl zaghareed wordt in het laatste geval niet alleen door de prachtige YouYou-groep uit Brussel met ons gedeeld maar ook aan de lokale gemeenschap aangeleerd.
Ook dans komt aan bod bij de actieve kunstbeleving, met een extra feestelijke versie van Iedereen danst! tijdens de 10e editie van Iedereen Klassiek. Het is een van de vele vaste waarden die je het komende seizoen opnieuw mag verwachten: CLUB Surround, het MA festival, de Bach Academie, het Budapest Festival, GOLD rondom het fascinerende leven van de 15e-eeuwse Anselm Adornes en de terugkeer van Jazz Brugge! ‘Een focus op geboorte schept verwachtingen, en we laten jullie graag een glimp opvangen van hoe de toekomst verbeeld kan worden.’
Dans in Brugge is dan weer in full swing met de partners Cultuurcentrum Brugge, KAAP en Concertgebouw die de krachten bundelen voor een spannende editie van December Dance. Tijdens dat festival presenteren twee Dans in Brugge-Makers hun nieuwe werk en zien we voorstellingen die vanuit diverse invalshoeken een alternatieve toekomst verbeelden. Een recente evolutie in het dansprogramma is de inzet van onze Kamermuziekzaal als danszaal, met een project tijdens December Dance en een voorstelling door Claire Croizé en ECCE in het reguliere programma.
De huisartiesten staan garant voor bijzondere belevingen, van de verjaardag van Vox Luminis op Pasen, de verderzetting van het majestueuze Bruckner-project door Anima Eterna Brugge tot de nieuwe creaties van Rosas, waarbij de Kunst der Fuge in de Walburgakerk in het oog springt.
Nieuwe structurele partners zijn de drie internationale toporkesten uit Rotterdam, Keulen en Londen in het project Close Connections. 360° duurzaamheid is hierbij het sleutelwoord, met een samenwerking die inzet op ecologie en artistieke ontwikkeling. Het London Philharmonic Orchestra krijgt extra aandacht met een dubbelconcert dat werk van zwarte vrouwelijke componisten als Tania Leon en Florence Price presenteert naast een orkestervaring met door AI gegenereerde videobeelden.
Een focus op geboorte schept verwachtingen, en we laten jullie graag een glimp opvangen van hoe die toekomst verbeeld kan worden. Van de jonge toptalenten van P.A.R.T.S., het European Union Youth Orchestra of het European Union Baroque Orchestra of de ideeën van kunstenaars in nieuwe creaties, tot de jonge boompjes die in november het nieuwe Concertgebouwbos zullen vormgeven. Elk seizoen is een nieuw begin, en ik nodig jullie allen uit om er van bij de start bij te zijn. Let’s start (again)!
— Jeroen Vanacker, artistiek directeur