Bach op piano? In de Bach Academie? We zeggen volmondig ‘ja’ als de Canadese Angela Hewitt aan onze piano plaatsneemt. Sinds ze in 1985 doorbrak, speelde ze elk denkbaar repertoire, al blijft de barok haar grote liefde. Net terug van haar Bach Odyssey, een wereldwijde tournee met echt alle Bachwerken voor klavier, bereidt ze zich voor op haar Brugse optreden. ‘Dat was altijd mijn moeders favoriete stad. Toen ze naar een woonzorgcentrum moest, grapte ze ‘Ik dacht dat ik aan het sparen was om Brugge nog eens te bezoeken, niet hiervoor.’ Voor mij wordt het de eerste keer, dus ze zal blij zijn dat het er eindelijk van komt!‘
‘Bach schrijft zó slim, en tegelijk met zo veel gemak, met de vreugde die hij in zijn leven en zelfs in de dood moet hebben gevoeld.’
‘Bach is waarschijnlijk de persoon, dead or alive, met wie ik veruit de meeste tijd heb doorgebracht, bijna een familielid. En elke minuut was het waard, hij heeft me ontzettend veel bijgebracht. Eigenlijk leerde ik Bach al kennen van bij mijn geboorte – mijn vader was organist, en ik heb staan dansen op die muziek. Vervolgens beschouwden mijn eerste docenten Bach als de basis van een goede klaviertechniek, dus ik groeide met hem op. En daar ben ik dankbaar voor, want als je met Bach goede gewoontes aanleert, komen die net zo goed van pas in ander repertoire. In de loop der jaren is mijn omgang met Bach verder ontwikkeld, zoals ook mijn leven zich ontwikkelde. Bach was steeds een trouwe vriend.’ ‘De grootste invloed had ongetwijfeld mijn Franse docent Jean-Paul Sévilla, hij was de eerste die ik de Goldbergvariaties hoorde spelen. Nauwelijks 16 begon ik zelf aan dat stuk voor een Bachwedstrijd in Washington DC, hoewel ik volgens de regels eigenlijk te jong was. Hij had er blijkbaar vertrouwen in dat ik al genoeg Bach in de vingers had, én de juiste mindset. De grootste verandering kwam toen ik in 1985 net was doorgebroken met een grote competitie in Toronto en naar Londen verhuisde. Daar begon ik te luisteren naar en te werken met allerlei figuren uit de oude muziek als Roger Norrington, Trevor Pinnock en John Eliot Gardiner. Hoewel zij voor mij niet per se een nieuwe aanpak voorstonden – de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk gaat uit van zaken waarvan ik nog altijd vind dat iedere goede musicus ze moest weten – viel me wel het plezier op waarmee ze muziek maakten. Dus herdacht ik mijn Bach met meer vreugde in de tempi, sowieso bijna geen pedaal meer, nog sterkere dansinvloeden. Dat speelde allemaal eind jaren 1980, en ik ben nooit meer teruggegaan naar de periode daarvoor.’
‘Bach is waarschijnlijk de persoon, dead or alive, met wie ik veruit de meeste tijd heb doorgebracht, bijna een familielid.’
‘Bij Bach kan je het technische niet los zien van de interpretatie, al was het maar omdat hij behalve de noten zelf nauwelijks informatie geeft. Dat is lastig voor studenten, niet iedereen heeft een docent met diepe achtergrondkennis. Je kan natuurlijk naar opnames luisteren, niet altijd het beste idee, en je kan traktaten lezen, maar ook dat vergt een zekere bagage. Indrukwekkend – al vind ik het soms wat belachelijk – als piepjonge pianisten in wedstrijden al Rachmaninov spelen, maar ondertussen neerkijken op de ‘gemakkelijke’ werken van Bach. Die stimuleren juist je algemene muzikaliteit, dat is mijn stokpaardje! Bach schreef zijn muziek immers ook als schoolmuziek, eerst de kleine preludes, dan de Inventionen, de suites, enzovoort, zodat je gaandeweg helder meerstemmig leerde spelen. Vergeet daarnaast de dansante aspecten niet, ook het Clavier (en uiteraard de Franse ouverture) zit vol dansen, maar veel spelers gaan daar domweg aan voorbij omdat er geen ‘menuet’, ‘bourrée’, ‘gavotte’ of ‘gigue’ boven staat.’ ‘In dat opzicht heb ik trouwens veel geleerd van mijn tijd met de suites van Couperin en Rameau, zij hebben me geholpen het Wohltemperirte Clavier beter te organiseren. Het is natuurlijk een gigantische klus, samen met Kunst der Fuge beslist mijn grootste project ooit. Het complete spectrum van emoties zit erin vervat, en je mag jezelf niet voorbij lopen … in de pauze eet ik sardientjes, avocado’s en bananen voor mijn energie.’