Winterwende
Op de overgang naar het groeiende licht – op winterzonnewende, wanneer de dag het kortst en dus het donkerst is – viert de mens op het noordelijk halfrond al duizenden jaren feest. Met het christendom kwam daar enkele dagen later ook de geboorte van Jezus bij, als stralende ster voor de wereld. Ontdek hoe mensen het licht vieren met poëzie en muziek; nu en vroeger, bij ons en verder weg.
Waar vind jij licht in donkere dagen?
Westerse reflecties
In de winter neemt de natuur rust, sterft ze af. Maar vanuit die ogenschijnlijke dood ontstaat grond voor nieuw leven. De winter is dan ook een tijd van vertraging, verpozing en bezinning, een tijd om stil te staan bij wat was en wat komen gaat. In deze gespreksochtend laten seizoensdenker Joanna Wojtkowiak en filosofe Alicja Gescinska hun gedachten de vrije loop over wat ons licht geeft in donkere dagen, als individu en als samenleving.
zo 17.12.2023 — Joanna Wotjkowiak & Alicja Gescinska — Bezinnen en (her)beginnen
Iraanse liefdespoëzie
Na de kortste dag van het jaar viert men in Iran en aangrenzende landen op 21 december de lange Yaldanacht. Terwijl de kaarsen branden en met een warm kopje thee in de hand, doet men wensen en opent men het boek van Hafez. Zijn Ghazal of liefdespoëzie, is Hafez’ antwoord op die wensen. De avond eindigt met dans en muziek. Wij openen Winterwende met de ingrediënten van deze oosterse traditie: Perzische soefi-poëzie van 13e- en 14e-eeuwse dichters Hafez en Rumi en bijbehorende muziek door Maker Tristan Driessens en bevriende musici zoals de virtuozen Shahab Azinmehr en Kayhan Kalhor.
zo 17.12.2023 — Yalda — Kayhan Kalhor ensemble & Tristan Driessens
Van Germaanse lichtliederen tot nieuwe songs
De Germanen vierden lange tijd het Joelfeest of Winterzonnewendefeest. In deze periode werden Joelvuren ontstoken om de terugkeer van het licht te vieren. Er werd gedronken, gedanst en gezongen. Onder invloed van het christendom is het heidense Joelfeest omgevormd tot de kerst- of midwinterviering, ook wel de Twaalf Heilige Nachten genoemd. Meskerem Mees, Lore Binon, Jurgen de Bruyn, Maker Tom De Cock & Jean- Luc Fafchamps brengen een eerbetoon aan de oeroude muziek, van voorchristelijke ‘lichtliederen’, kerstmuziek uit de middeleeuwen, renaissance en barok en nieuw gecomponeerde liederen, dit alles in een stemmig jasje.
di 19.12.2023 — Zefiro Torna, Lore Binon, Meskerem Mees & Tom De Cock — Yule
Scandinavische, Britse en Indische muziek
In het noorden van India viert men met het Winterzonnefeest Lohri het einde van de winter. Het is net zoals bij het Joelfeest een traditioneel welkom voor langere dagen en de reis van de zon naar het noordelijk halfrond. Er worden vreugdevuren aangestoken en er wordt gedanst op traditionele muziek. Romina Lischka gaat op zoek naar verhalen in de traditionele muziek die ook vandaag nog het licht bezingen. Bij de winterwende trekt ze meteen diep de duisternis van het Hoge Noorden in, met echo’s uit oeroude culturen van Wales tot India.
vr 22.12.2023 — Hathor Consort — Zonnewende
18e-eeuwse protestantse mis
Kerstmis is voor christenen het belangrijkste midwinterfeest. Het gaat gepaard met eeuwenoude tradities die de geboorte van Jezus vieren. Christenen brengen licht met een kerstboom vol kaarsen, of tegenwoordig liever ledlichtjes. Er wordt gevierd met een feestelijke maaltijd en de traditionele middernachtmis, waarbij kerstliederen vol enthousiasme worden meegezongen. Er is geen mooiere opstap naar kerst dan Bachs feestelijke Weihnachtsoratorium. In aanloop naar Kerstmis 1734 bokste de vijftigjarige Bach, toen op het toppunt van zijn artistieke kunnen, in slechts enkele weken het volledige kerstoratorium in elkaar. Huisartiest Vox Luminis voert vier cantates uit Bachs jubelende kersttafereel, Weihnachtsoratorium, uit.
