Een evenwichtsoefening
Het uitdijend oeuvre van Anne Teresa De Keersmaeker laat zich niet onder één noemer brengen. Enerzijds zijn haar voorstellingen de uitkomst van een diepgewortelde zoektocht naar de ultieme capaciteiten van het menselijk lichaam. Anderzijds zijn er haar grote muzikale interesses, van Bach tot en met Brian Eno, die een notie van storytelling en aandacht voor de relatie tussen mens en muziek met zich meebrengen. De Keersmaeker zoekt voortdurend naar de juiste verhouding tussen het vormelijke–abstracte en het concreet expressieve.
Vrucht van liefde
Verklärte Nacht werd voor het eerst in 1995 vertoond. Oorspronkelijk was het een groepsstuk voor veertien dansers in een indrukwekkend decor van hangende boomstammen en bladeren. Nu, twintig jaar later, herformuleert De Keersmaeker haar interpretatie van Arnold Schönbergs gelijknamige sextet, dat in de voorstelling overigens door een strijkorkest wordt uitgevoerd (New York Philharmonic, 1973). Schönberg schreef zijn muziekstuk naar het gedicht Verklärte Nacht van Richard Dehmel. Een man en een vrouw wandelen in het maanlicht. De vrouw biecht aan haar geliefde op dat ze het kind draagt van een andere man van wie ze niet houdt. Wat daarop volgt is geen conflict, maar een genereus en liefdevol gebaar: de man zal het kind als de vrucht van hun liefde erkennen.
De Keersmaeker heeft de voorstelling ernstig gereduceerd. Nu kiest ze voor slechts drie dansers. Twee mannen dansen afwisselend, onderbroken door een pauze, met dezelfde vrouw. Hierdoor wordt de focus verlegd. Waar het oorspronkelijke stuk met veertien dansers de ontmoeting tussen twee mensen abstraheerde en uiteenrafelde, blijft nu het romantische narratief over. Het thema van man–vrouw verhoudingen, dat een belangrijke leidraad is in het werk van De Keersmaeker, vervaagt en wordt eenduidig.
Boštjan Antončič
Verklärte Nacht is een evenwichtsoefening. De spanning tussen theatraliteit en abstractie wordt erg op de spits gedreven. Geïnspireerd door de beelden van Rodin werd de choreografie één grote omhelzing die een ander licht werpt op de lichamelijke liefde. Boštjan Antončič,en Samantha van Wissen namen het eerste deel voor hun rekening, een kleinood op zich. Antončič is een danser hors catégorie. Hij is gracieus, scherp, vinnig. Hij verdwijnt nooit.
Dat Anne Teresa De Keersmaeker een voorstelling uit 1995 herneemt, herformuleert, herschrijft, is best bijzonder te noemen. Ze herdenkt haar oorspronkelijk werk, blijft zoeken naar de grootst mogelijke uitkomst. Haar altijddurende onderzoek getuigt van een onbegrensd verlangen om braakliggend terrein te verkennen.
Tim Taveirne
